Pilot-studie naar de effectiviteit van neurofeedback bij de behandeling van de depressieve stoornis

De depressieve stoornis is een van de meest voorkomende psychiatrische
aandoeningen. Er bestaan vele soorten behandelingen, voornamelijk
farmacotherapie en psychotherapie, met alle een zekere beperking in
effectiviteit. Er blijft dus ruimte over voor nieuwe behandelingen in het licht
van het feit dat (1) niet alle patiënten opknappen en (2) bestaande
behandelingen voor patiënten in meer of mindere mate nadelen kennen. De laatste
jaren is er toenemend belangstelling voor de behandeling van de depressieve
stoornis met neurofeedback (NF). Hiertoe worden patiënten aangesloten op een
EEG-apparaat dat hen, na analyse van de ontvangen signalen, via operante
conditionering leert de hersenactiviteit in specifieke gebieden te veranderen.
Bij NF wordt er over het algemeen visuele feedback gegeven op grond van een
real-time analyse van het elektroencephalogram. NF als behandeling bij
depressie wordt onderbouwd op grond van bevindingen van neurofysiologisch
onderzoek bij depressieve patienten. Met name het niet-invasieve
patiëntvriendelijke karakter, de in verhouding tot reguliere interventies
betrekkelijk kortdurende behandelperiode (max. 3 maanden) en het ontbreken van
bijwerkingen, maken NF aantrekkelijk. Er is echter geen wetenschappelijke
onderbouwing van geclaimde effectiviteit.
Recent is aangetoond dat de hartslag-variabiliteit (HV) bij depressieve
patienten verlaagd is hetgeen in verband wordt gebracht met een verhoogde
morbiditeit en mortaliteit ten gevolge van hartafwijkingen bij depressieve
patienten. in het onderzoek zal er tweemaal een ECG van de deelnemers worden
gemaakt om te onderzoeken of een NF behandeling gepaard gaat met een toename
van de HV.

Het doel van dit onderzoeksvoorstel is de mogelijke effectiviteit van NF bij de
behandeling van de depressieve stoornis te bestuderen.

Het huidige onderzoek betreft een kleine pilot-studie.

Deelnemers zullen worden behandeld met maximaal 30 sessies NF die in een frequentie van 3 sessies per week zullen worden gegeven. De maximale studieduur per deelnemer zal na inclusie dus 10 weken bedragen. NF wordt uitgevoerd met behulp van een zg. alpha-asymmetrie protocol. Hiertoe worden patiënten aangesloten op een EEG-apparaat dat hen, na analyse van de ontvangen signalen, via operante conditionering leert alpha-activiteit in linker-prefrontale regio's te verminderen en in rechterprefrontale-regio's te vermeerderen.

Neurofeedback sessies en invullen van de korte vragenlijsten zijn niet
belastend danwel risicovol voor de deelnemers.