Karakterisering van veterinaire en in de samenleving verworven MRSA: determinanten, overdraagbaarheid en ziekmakend vermogen

Traditioneel wordt meticilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA) gezien
als een ziekenhuis-gerelateerde pathogeen. Sinds ongeveer 10 jaar heeft MRSA
zijn territorium uitgebreid naar de gemeenschap en veroorzaakt het daar
infecties bij voorheen gezonde personen. Alhoewel community-acquired MRSA
(CA-MRSA) infecties meestal mild zijn, kunnen ze ook ernstig zijn, en leiden
tot ziekenhuisopname en zelfs de dood. Er zijn een toenemend aantal personen in
Nederland die geïdentificeerd worden als MRSA dragers die niet tot de bekende
risicogroepen behoren, wat op een nieuwe bron van buiten het ziekenhuis wijst.
Om preventieve interventies in de gemeenschap te definiëren en de
controle-maatregelen in ziekenhuizen en verpleeghuizen te verbeteren is er meer
kennis nodig over de reservoirs en transmissieroutes van MRSA in de algemene
bevolking.
Voor het eerst in 2003 werd in Nederland een nieuwe kloon van MRSA gevonden die
gerelateerd is met een uitgebreid reservoir in varkens en vleeskalveren. Een
onderzoek onder varkens in slachthuizen liet zien dat 40% van alle varkens
gekoloniseerd waren met MRSA. Deze kloon wordt gekarakteriseerd doordat hij
niet typeerbaar is met de typeringsmethode gebruikt door het Nederlandse
referentie laboratorium van het RIVM en wordt daardoor niet typeerbare MRSA
(NT-MRSA) genoemd. Aan het eind van 2007 was 30% van alle nieuw gevonden MRSA
stammen in Nederland niet typeerbaar.
Op het moment is het nog onduidelijk of NT-MRSA makkelijk overdraagbaar is van
mens-op-mens. Ondanks het uitgebreide reservoir in dieren en mensen die nauw
contact hebben met deze dieren, zijn er relatief maar weinig gevallen bekend
van NT-MRSA in mensen die géén relatie hebben met een veehouderij. Als blijkt
dat NT-MRSA moeilijk overdraagbaar is van mens-op-mens zal NT-MRSA weinig
gevolgen hebben op de volksgezondheid en zouden de voorzorgsmaatregelen in
gezondheidszorginstellingen mogelijk minder streng hoeven te zijn.

Doel van het onderzoek is om de determinanten, de overdraagbaarheid en de
ziektelast van NT-MRSA en CA-MRSA dragerschap te bepalen en te vergelijken met
andere typeerbare MRSA stammen in de gemeenschap.

Leden van de VGV en nieuw gevonden MRSA patiënten gekoloniseerd met typeerbare
MRSA worden gevraagd om een neus - en keelkweek af te nemen en op te sturen
naar een centraal laboratorium. Alle deelnemers zullen na instemming worden
bezocht door de arts-onderzoeker of een onderzoeksverpleegkundige. De
verkiesbaarheid en de ondertekende toestemmingsformulieren van alle gezinsleden
worden gecontroleerd. Daarna zullen er een neus - en een keelkweek en een
vragenlijst van alle gezinsleden worden afgenomen om demografische gegevens en
informatie over risico factoren voor MRSA infectie/dragerschap te krijgen. Van
alle index-cases en hun gezinsleden zullen gedurende 1 jaar op het voorkomen
van medische gebeurtenissen worden gevolgd.
Een vragenlijst over het ontwikkelen van MRSA infecties, antibiotica gebruik en
andere significante medische gebeurtenissen zal vier maal afgenomen worden.
Neus - en keelkweek zullen worden herhaald na 4, 8, en 12 maanden. Bij het
huisbezoek zal er voldoende kweekmateriaal worden achter gelaten zodat de
deelnemers na 4 en 8 maanden zelf de neus - en keelkweek kunnen afnemen. De
afgenomen kweken worden samen met de vragenlijsten verzonden naar het centrale
laboratorium. Na 12 maanden zal de arts-onderzoeker of de
onderzoeksverpleegkundige de deelnemende gezinnen nogmaals bezoeken om een neus
- en keelkweek en een laatste medische vragenlijst af te nemen.

Deelname aan de studie zal niet veel tijd kosten en er zijn geen invasieve
procedures. Bij alle deelnemers en hun gezinsleden zullen neus - en keelkweken
vier maal worden afgenomen en worden voor identificatie van MRSA verzonden naar
het Amphia Ziekenhuis Breda, Laboratorium voor Microbiologie en
Infectiepreventie. Het afnemen van een neus - en keelkweek wordt in het
algemeen niet als vervelend ervaren.
Tevens zullen alle isolaten worden getypeerd met drie verschillende
typeringsmethode. Amplified-fragment length polymorphism (AFLP) zal worden
uitgevoerd in het VUmc. Multi-locus variable-number tandem-repeat analysis
(MLVA) en spa typering zal worden uitgevoerd in het RIVM. Bovendien zal er
gedurende één jaar viermaal vragenlijsten worden afgenomen, per keer zijn dit
vier korte vragenlijsten. Aan het begin en aan het eind van de studie zal er
een uitgebreidere vragenlijst worden afgenomen. Er zijn geen bezoeken aan
gezondheidszorginstellingen en geen lichamelijke onderzoeken of andere tests
nodig voor deelname. Zodoende zal deelname aan de studie geen aanzienlijke
risico*s en een minimale last inhouden voor de deelnemers en de onderzoekers
zullen zich niet bemoeien met de behandeling.