De onderliggende neurologische mechanismen van moreel vs. immoreel gedrag in groepen

Wie we zijn wordt niet alleen bepaald door onze persoonlijkheid, maar ook door
de groepen waarmee we ons identificeren: om een zo positief mogelijk beeld te
vormen van ons zelf identificeren we ons met die groepen die ons positieve
zelfbeeld versterken. Onderzoek toont aan dat mensen het belangrijk vinden zich
te kunnen identificeren met een groep die er dezelfde morele normen op na houdt
als de persoon zelf. Deze moraliteit is zelfs belangrijker dan dat de groep op
hetzelfde competentieniveau zit (Ellemers, Pagliaro, Barreto & Leach, 2008;
Leach, Ellemers, & Barreto, 2007). Onduidelijk is echter waarom mensen
moraliteit zo belangrijk vinden en wat hen motiveert om zich volgens de morele
groepsnormen te gedragen. Expliciete metingen kunnen hier geen volledig
antwoord op geven; vragen betreffende moraliteit zijn immers gevoelig voor
sociaal wenselijke antwoorden. Daarom richt dit onderzoek zich op experimenten
waarmee (im)moreel gedrag wordt gemeten en onderzoeken we welke
hersenactiviteit hiermee geassocieerd is om een beter beeld te krijgen van de
onderliggende motivatie om aan morele groepsnormen te voldoen. Meer inzicht in
wat mensen motiveert aan morele normen te voldoen kan bijdragen aan het
stimuleren van moreel gedrag.

Doel van het onderzoek is te weten te komen wat mensen motiveert om zich te
gedragen naar groepsnormen.
Het onderzoek bestaat uit 3 studies waarbij in studie 1 wordt onderzocht hoe de
motivatie om moreel te zijn het zelfbeeld beïnvloedt en welke hersenactiviteit
hiermee geassocieerd is, in studie 2 hoe mensen reageren op feedback van
anderen betreffende hun eigen (im)morele gedrag en welke hersenactiviteit
hiermee geassocieerd is, en in studie 3 hoe mensen reageren op het (im)morele
gedrag van anderen en welke hersenactiviteit hiermee geassocieerd is.

Tijdens het onderzoek maken de deelnemers een Impliciete Associatie Test (IAT)
waarin associaties gemaakt moeten worden tussen foto's van vrouwen met en
zonder hooffddoek en positieve en negatieve plaatjes. Wanneer men sneller is in
het associëren van foto's van vrouwen met een hoofddoek met negatieve plaatjes
en vrouwen zonder hoofddoek met positieve plaatjes duidt dit op een impliciete
negatieve bias ten aanzien van vrouwen met een hoofddoek. Een negatieve bias
die tegen de algemene morele norm van gelijkheid indruist.
Voorafgaand aan de test wordt de helft van de deelnemers geconfronteerd met een
instructie die deze morele norm benadrukt en aangeeft dat de test dus iets zegt
over welke normen de persoon er zelf op nahoudt. De andere helft van de
deelnemers wordt geconfronteerd met een instructie waarin enkel wordt gesteld
dat de test iets zegt over de competentie van de deelnemer, oftewel hoe goed
hij/zij is in het verwerken van informatie. Na de IAT worden er nog enkele
vragenlijsten afgenomen (bijv. met betrekking tot de expliciete motivatie van
de deelnemer om goed te presteren op de test).

De belasting en risico's zijn minimaal.