Cognitieve ontwikkeling in de jongvolwassenheid: neuropsychologie & neuroimaging

De hersenen ontwikkelen zich door tot na het 20ste levensjaar (Giedd, 2004;
Giedd et al., 1999). Rijping van het brein wordt gekenmerkt door een lineaire
toename van witte stof en een omgekeerd U-vormig patroon van veranderingen in
grijze stof (Giedd, et al., 1999). Dit is het resultaat van myelinisatie, wat
de verwerkingssnelheid verbetert, en synaptische pruning, waardoor de neurale
efficiëntie vergroot. Piekvolume wordt eerder bereikt bij vrouwen terwijl het
totaalvolume groter is bij mannen (Giedd, 2004). De frontale cortex, belangrijk
voor cognitieve controle en sociale cognitie, rijpt relatief laat (Gogtay et
al., 2004).
Recent hebben diverse studies de neurale basis van cognitieve controle
vergeleken in kinderen, adolescenten en volwassenen. Verschillen in
hersenactiviteit zijn gevonden op taken die processen meten zoals werkgeheugen
(Kwon, Reiss, & Menon, 2002), inhibitie (Rubia et al., 2006) en
foutenverwerking (Velanova, Wheeler, & Luna, 2008). Een algemeen gerapporteerd
ontwikkelingspatroon is een toename van activatie in taakrelevante gebieden en
een afname van activatie in andere gebieden (Durston et al., 2006).
In het domein van sociale cognitie zijn veranderingen geobserveerd in fMRI
experimenten gericht op emotieregulatie (Monk et al., 2003), het nadenken over
intenties (Blakemore, den Ouden, Choudhury, & Frith, 2007) en zelf-reflectie
(Pfeifer et al., 2009). In deze studies waren bij adolescenten en volwassenen
verschillende hersengebieden actief, wat wijst op een andere verwerking van
sociale stimuli gedurende de adolescentie.
In tegenstelling tot onderzoek gericht op deze specifieke levensperiodes, is er
weinig bekend over rijping bij jongvolwassenen. In de leeftijd van 18 tot 25
jaar vinden er verschillende demografische en identiteitsveranderingen plaats,
waaronder mogelijk de start van een opleiding in het hoger onderwijs. Dit wordt
daarom soms gezien als een aparte ontwikkelingsperiode, namelijk *emerging
adulthood* (Arnett, 2000). In overeenstemming met veranderingen in de omgeving
en de doorlopende ontwikkeling van de frontale cortex, kan een verbetering in
hogere orde functies bij jongvolwassenen verwacht worden.
Daarnaast zijn er grote individuele verschillen in timing en efficiëntie van
rijpingsprocessen tijdens de kindertijd en de adolescentie, welke mogelijk
voortzetten in de jongvolwassenheid. Een cruciale determinant van individuele
verschillen is geslacht. Hersenontwikkeling gedurende de adolescentie begint op
eerder leeftijd bij meisjes in vergelijking met jongens (De Bellis et al.,
2001). Mannen en vrouwen activeren verschillende hersengebieden tijdens
cognitieve (Bell, Willson, Wilman, Dave, & Silverstone, 2006), emotionele (Koch
et al., 2007) en sociale (Krach et al., 2009) taken, mogelijk in interactie met
leeftijd (Christakou et al., 2009).
Individuele verschillen in ontwikkeling en neuropsychologisch functioneren
kunnen gevolgen hebben voor onderwijs. Processen zoals inhibitie en
zelfreflectie zijn belangrijk voor leren. Slechte academische resultaten zouden
het gevolg kunnen zijn van een nog niet volledig uitgerijpt brein. Daarom zijn
prestaties op cognitieve taken en neurale activatie mogelijk gecorreleerd met
studiesucces.
Het doel van het huidige onderzoek is om de ontwikkeling bij mannelijke en
vrouwelijke Geneeskunde studenten van 18/19 en 23/24 jaar te bestuderen.
Verschillen tussen leeftijdsgroepen en geslacht op neuropsychologische en
neuroimaging taken zullen worden onderzocht. Daarnaast zullen behaalde cijfers
en aantal ECTS worden verzameld om cognitieve ontwikkeling te kunnen relateren
aan academische prestaties.

Het primaire doel van het huidige onderzoek is om cognitieve ontwikkeling in
jongvolwassenen te bestuderen door het vergelijken van mannelijke en
vrouwelijke studenten van 18/19 en 23/24 jaar op verschillende
neuropsychologische en neuroimaging taken.
Het secundaire doel van het huidige onderzoek is om de correlatie tussen
neuropsychologisch functioneren en hersenactiviteit met academische prestaties
te exploreren.

Het huidige onderzoek maakt gebruik van een cross-sectioneel design met vier
groepen: 20 mannen van 18/19 jaar, 20 vrouwen van 18/19 jaar, 20 mannen van
23/24 jaar en 20 vrouwen van 23/24 jaar. Eerstejaars en laatstejaars studenten
van de Medische Faculteit van de Vrije Universiteit worden benaderd voor
deelname. Behaalde cijfers en aantal ECTS worden aan het einde van het
collegejaar opgevraagd, met toestemming van de student.
Het onderzoek bestaat uit twee sessies. De eerste sessie van twee uur is het
gedragsgedeelte waarin vragenlijsten, IQ testen en een neuropsychologische
testbatterij worden afgenomen. Daarnaast worden de taken voor de tweede sessie
geoefend. In de tweede sessie van 1 uur worden een cognitieve, emotionele en
sociale taak uitgevoerd in de fMRI scanner.

De risico's voor deelname aan dit onderzoek zijn minimaal. De nadelen van fMRI
onderzoek zijn lawaai tijdens het scannen en het moeten stilliggen. De duur van
de fMRI sessie wordt beperkt tot 1 uur om de last voor de proefpersonen te
minimaliseren.