Inspanningsfysiologische risico*s bij het lopen van de marathon; de invloed op thermoregulatie en vochtbalans

Afgelopen jaren zijn bij diverse evenementen (Vierdaagse, Dam tot dam loop,
marathon van Rotterdam-London-Boston) een groot aantal deelnemers in het
ziekenhuis beland, hoofdzakelijk vanwege oververhitting. Daartoe heeft de
afdeling Fysiologie diverse studies uitgevoerd naar fysiologische veranderingen
tijdens duurinspanning. De belangrijkste bevindingen daarbij waren dat 25% van
de Vierdaagse wandelaars na ~8 uur wandelen een verstoring van de water- en
zouthuishouding laat zien, en dat 15% van de Zevenheuvelenloop deelnemers na
~79 minuten hardlopen met een lichaamstemperatuur van 40°C of meer over de
finish komt. Een marathonloop verenigt het extreme duurelement van de
Vierdaagse gecombineerd met het intensieve karakter van een hardloopwedstrijd
als de Zevenheuvelenloop. Juist die combinatie, maakt het een potentieel
gevaarlijke inspanning waarin beide fysiologische processen (thermoregulatie +
vochtbalans) extreme waarden kunnen bereiken. Ondanks dat er reeds diverse
studies (bij marathons) zijn uitgevoerd beperken deze zich tot een kleine, zeer
goed getrainde, gezonde groepen jonge mannen of vrouwen, die worden getest in
lab situaties of waarbij de kerntemperatuur rectaal wordt gemeten. Aangezien de
werkelijke populatie hardlopers zeer heterogeen is voor wat betreft gezondheid
en training, en er grote verschillen bestaan tussen lab en veld situaties,
kunnen deze gegevens niet direct geëxtrapoleerd worden naar een evenement als
de marathon.

De overall doestelling van dit onderzoek is het bepalen van de
thermoregulatoire belasting en de incidentie van verstoringen in de water- en
zoutbalans bij een grote heterogene groep deelnemers gedurende een marathon.
Specifiek worden de incidentie van hyperthermie en dehydratie bepaald, en wordt
het verschil in vochtbalans tussen deelnemers met en zonder hyperthermie
bepaald.

Observationele studie

Behalve een vragenlijst, hartslagband en gewichtbepaling, krijgen de personen
een sensor-pil die de kerntemperatuur meet. Deze laatste bepaling is een
veilige, valide en patiëntvriendelijke methode ter bepaling van de
kerntemperatuur. De belasting van deze bepalingen zijn, zowel fysiek alsmede in
tijd, minimaal en leveren belangrijke informatie op, noodzakelijk voor het
beantwoorden van de hoofdvraagstelling.
Daarnaast wordt er 15 ml veneus bloed afgenomen voor de bepaling van de
natriumconcentratie, hematocriet en hemoglobine (waaruit plasmavolume
veranderingen kunnen worden berekend). Met deze informatie kan een goed inzicht
in de vochtbalans worden gekregen. Deze veel gebruikte medische ingreep neemt
geen risico*s met zich mee, te meer omdat personen met ruime ervaring worden
ingezet voor het uitvoeren van deze handeling. Het enige nadelige gevolg dat
mogelijk zou kunnen ontstaan is het optreden van een klein hematoom. Echter, de
incidentie hiervan is laag (5%) en is volledig reversibel en levert geen
belemmeringen op in het dagelijks leven.