Visual Thinking Strategies, toegepast als therapie bij patiënten met chronisch niet aangeboren hersenletsel.

Veel mensen met niet aangeboren hersenletsel hebben executieve
functiestoornissen. Dit kan betekenen dat ze impulsief zijn, moeite hebben met
initiatiefname en het bedenken van verschillende oplossingen en conclusies
trekken die onvoldoende gefundeerd worden. Therapieprogramma*s voor mensen met
executieve functiestoornissen richten zich veelal op het aanleren van
strategieën om plannen te maken, problemen op te lossen en doelgericht te
blijven werken. Er is enige evidentie dat deze benadering kan leiden tot een
betere prestatie op een praktische taak die een beroep doet op executieve
functies en een betere score op een vragenlijst die is ingevuld door een naaste
van de patiënt (Miotto e.a. 2009)
Visual Thinking Strategies (VTS) is van origine een methode waarbij aan
kinderen die weinig ervaring hebben met kunst wordt geleerd langer en
intensiever naar kunst te kijken, ten einde de esthetische ontwikkeling te
bevorderen. Er zijn aanwijzingen dat VTS bij kinderen kan zorgen voor verbeterd
kritisch denken, ook op andere domeinen dan kunst (Housen, 2002) en dat VTS
ervoor zorgt dat medisch studenten kritischer kijken naar patiënten bij hun
diagnostiek (Naghshineh et al. 2008).
René ter Horst, psycholoog in het Revalidatiecentrum van Amsterdam (RCA)
cluster Niet Aangeboren Hersenletsel, vroeg zich af of deze methode ook het
kritisch denken kon bevorderen bij mensen die als gevolg van hersenletsel een
stoornis hebben op dit gebied. VTS werd toegepast als klein onderdeel binnen
een breder cognitief revalidatieprogramma en leek effectief, maar omdat VTS
niet geïsoleerd werd aangeboden, was de effectiviteit moeilijk te onderzoeken.

Onderzoeken of het kritisch denken van mensen met executieve functiestoornissen
als gevolg van hersenletsel kan verbeteren door VTS.

Cross-over design. Er zijn twee groepen. De eerste groep krijgt eerst VTS-
therapie terwijl de tweede groep op de wachtlijst staat. Vervolgens krijgt de
tweede groep VTS- therapie en de eerste groep geen interventie. Patienten
worden at random toegewezen aan een van beide groepen.

Visual Thinking Strategies (VTS). Deelnemers krijgen een kunstwerk te zien. Er wordt aan de deelnemers drie vragen gesteld. Als eerst wordt gevraagd: >Wat zie je op dit schilderij?> vervolgens >Je zegt (>..>), waaraan zie je dat?> en tot slot >Wat kunnen we nog meer ontdekken?>. Zo leren de deelnemers de tijd te nemen alvorens iets te zeggen en leren ze observaties te onderbouwen. Doordat VTS- therapie in een groepsverband wordt aangeboden en deelnemers de schilderijen op een verschillende manier observeren, wordt er geleerd dat er meerdere antwoorden goed kunnen zijn.

Er zijn geen risico*s aan deze therapie en/of de metingen verbonden. Van de
proefpersoon wordt gevraagd op drie momenten op het RCA te komen voor tests.
Hiernaast krijgt hij/zij vier weken lang, twee keer in de week een uur therapie
(8 keer in totaal).