De voorspellende waarde van herhaalde Niet-Invasieve Metingen van Atherosclerose (NIMA), in relatie tot risicofactoren en risicostratificatie voor hart- en vaatziekten: een studie in de algemene bevolking en in patiënten met Familiaire Gecombineerde Hyperlipidemie (NBS-NIMA2)

De voorspellende waarde van herhaalde Niet-Invasieve Metingen van
Atherosclerose (NIMA) in relatie tot risicofactoren en risicostratificatie
voor hart- en vaatziekten: een studie in de algemene bevolking en in patiënten
met Familiaire Gecombineerde Hyperlipidemie (NBS-NIMA2)

Door middel van deze studie willen wij de impact van de duur van blootstelling
aan verschillende risicofactoren ontrafelen op de ontwikkeling en progressie
van atherosclerose, gemeten met een scala aan herhaalde Niet-Invasieve Metingen
van Atherosclerose (NIMA) en het voorkomen van hart- en vaatziekten (HVZ),
zowel in de algemene bevolking als in families met Familiaire Gecombineerde
Hyperlipidemie (FCH). Een wetenschappelijk gefundeerd onderzoeksprotocol wordt
ontwikkeld voor het gebruik van NIMA in de klinische praktijk om de
cardiovasculaire (CV) risicostratificatie te verbeteren.

Achtergrond en relevantie voor HVZ:
Ondanks de behandeling van de klassieke CV risicofactoren voor HVZ is het
risico op HVZ nog aanzienlijk groot, zowel in patiënten met als in mensen
zonder HVZ. Bovendien is het bekend dat bij elke mate van blootstelling aan
risicofactoren er een grote variatie bestaat in de mate van atherosclerose en
op het risico op HVZ tussen individuen. Door de atherosclerose direct te meten
in de wand van de slagaders, kan de schade als gevolg van al deze
risicofactoren tezamen direct worden bepaald. Dit biedt de gelegenheid om de
mate van atherosclerose te meten voordat er sprake is van klinische symptomen
van HVZ. Diverse NIMA zijn ontwikkeld om de mate van atherosclerose te meten,
zoals flow-gemedieerde dilatatie (FMD), intima-media dikte (IMT), de
aanwezigheid en dikte van plaques in de halsslagaders, polsgolfsnelheid (PWV),
polsgolfanalyse (PWA), en de enkel-arm index (ABI) in rust en na inspanning.
NIMA reflecteren dus de totale schade die ontstaan is door de aanwezigheid van
CV risicofactoren, die leiden tot structurele en functionele veranderingen in
de vaatwand, waardoor het proces van atherosclerose ontstaat of verergert, en
uiteindelijk leidt tot HVZ. De metingen van subklinische atherosclerose (NIMA),
die de schade door blootstelling aan de diverse risicofactoren weergeven,
zouden de risicoschatting op HVZ kunnen verbeteren, evenals de evaluatie van
behandeling en/of modificatie van risicofactoren.
De afgelopen jaren is er veel bewijs verzameld dat een aantal individuele NIMA
onafhankelijk van andere risicofactoren voor HVZ voorspellende waarde hebben
voor HVZ, hetgeen suggereert dat NIMA toegevoegde waarde kan hebben in de
risicostratificatie voor HVZ. Aan de andere kant kan slechts 30% van de
variatie in NIMA worden verklaard door de klassieke CV risicofactoren, en dus
moeten de belangrijkste pathofysiologische determinanten nog worden bepaald.
Bovendien ontbreekt het nog aan herhaalde metingen in de tijd van een groot
aantal NIMA en is de relevantie van het gebruik van herhaalde NIMA in de
klinische praktijk nog onduidelijk.

Hypothese:

Veranderingen in de uitkomsten van NIMA gedurende 5 jaar, vastgesteld door
herhaalde metingen in zowel een laagrisico als een hoogrisico populatie, in
relatie tot veranderingen in klassieke en nieuwe CV risicofactoren en het
ontstaan van HVZ zal helpen de belangrijkste pathofysiologische determinanten
van NIMA te bepalen. Deze kennis zal leiden tot een wetenschappelijk gefundeerd
protocol voor het gebruik van NIMA in de klinische praktijk om de CV
risicostratificatie te verbeteren. Ook zal onderzocht worden welke combinatie
van NIMA, kosteneffectief, het beste HVZ voorspelt. Deze data zal mogelijk meer
inzicht geven in de verschillen tussen mannen en vrouwen met betrekking tot de
verschillen in ontwikkeling en progressie van atherosclerose en HVZ in beide
populaties. De herhaalde metingen op korte termijn (N=40 binnen 2 weken; N=20
in de laagrisico en N=20 in de hoogrisico populatie) zullen inzicht geven in de
variabiliteit van de metingen en daarmee kan de voorspellende waarde van NIMA
beter bepaald worden in de huidige prospectieve studie (NBS-NIMA1).

Methode:

In beide populaties hebben we de relaties tussen CV risicofactoren en NIMA
geëvalueerd in NBS-NIMA1. Op dit moment worden de klinische eindpunten
geïnventariseerd en op basis van deze gegevens zal de predictieve waarde van de
NIMA voor HVZ worden geëvalueerd in beide onderzoekspopulaties. In de
vervolgstudie waarvoor we deze aanvraag doen (NBS-NIMA2), zullen we herhaalde
metingen na 5 jaar doen in beide onderzoekspopulaties (FMD, IMT, aanwezigheid
en dikte van plaques, PWV, PWA, ABI in rust en na inspanning). Tevens zullen
traditionele en nieuwe klinische, biochemische, en genetische CV risicofactoren
worden bepaald en zal een vragenlijst met betrekking tot de medische
voorgeschiedenis en leefstijl worden afgenomen en zullen klinische eindpunten
worden geëvalueerd. Er zal bloed afgenomen worden en urinemonsters zullen
worden verzameld. Het studieprotocol is identiek aan het protocol in NBS-NIMA1
(CMO 2003/174).

Er is geen risico verbonden aan het doen van de NIMA metingen, hetgeen we in
NBS-NIMA1 hebben kunnen evalueren in ruim 1800 deelenemers. De belasting voor
de deelnemers is met name het nuchter komen en de tijdsduur; een bezoek van ca
1,5 uur. Gezien het grote aantal deelnemers in NBS-NIMA1 was dit geen grote
belasting.