ANCA-geassocieerde Vasculitis en het Metabool Syndroom

Atherosclerose en vasculitis zijn ontstekingsziekten (1). Immunologische
processen in de vorm van reactiviteit van T-cellen en antilichamen spelen
daarin een belangrijke rol (1,2).
Een verhoogde incidentie van klinisch manifeste vaataandoeningen waaronder
premature atherosclerose wordt aangetroffen in patiënten met auto-immuun
aandoeningen zoals SLE (systemische lupus erythematosus), reumatoïde artritis
en ANCA geassocieerde vasculitis (1). Bij de vasculitiden van kleine vaten zijn
cardiovasculaire ziekten een belangrijke oorzaak van mortaliteit (1). Gedurende
een actieve episode treedt bij deze patiënten meestal een versneld
atherosclerotisch proces op (1). Belangrijke risicofactoren zoals diabetes,
hypertensie, verstoorde nierfunctie, persisterende proteïnurie en verhoogde CRP
zijn vaker aanwezig bij deze patiënten vergeleken met een gezonde controle
groep (1). Desalniettemin is er nog veel onduidelijk over de pathofysiologie
van versnelde atheroslerose bij deze patiënten (1) met name in relatie tot het
optreden van het metabool syndroom. De incidentie en prevalentie van dit
syndroom is erg hoog in de Nederlandse bevolking en wereldwijd (3,4). In de
Hoorn Studie werd er een prevalentie gevonden van 17 tot 32% (3). In een ander
Nederlands onderzoek (resultaten van PREVEND en MORGEN onderzoek) werd een
prevalentie van 14% gemeten (4). Er zijn duidelijk aanwijzingen dat
immunologische processen een rol spelen bij de pathofysiologie van het metabool
syndroom (5). Naar onze inzichten zijn er geen studies bekend die de relatie
tussen het metabool syndroom en ANCA-vasculitis bestudeerd hebben.

In het huidige studievoorstel wordt een populatie vasculitis patiënten
bestudeerd op aanwezigheid van het metabool syndroom. De focus ligt op een
mogelijke verstoring van de immuunregulatie als onderliggend mechanisme in het
ontstaan van het metabool syndroom. De studie wordt uitgevoerd in een bestaand
MUMC vasculitis patiëntcohort. Als controles zullen de partners van deze
patiënten gevraagd worden.

Vasculitis patiënten en gezonde proefpersonen zullen in een cross-sectionele
studie bestudeerd worden op de aanwezigheid van het metabool syndroom.
Parameters voor ontsteking zullen geanalyseerd en vervolgens gecorreleerd
worden met de aanwezigheid van het metabool syndroom in vasculitis patiënten.

Het betreft een onderzoek waarbij de prevalentie van het metabool syndroom bij
ANCA-vasculitis patiënten onderzocht wordt. Hierbij wordt een populatie
vasculitis patiënten en een populatie controle patiënten onderzocht op de
aanwezigheid van het metabool syndroom.
Er zijn aanwijzingen dat immunologische processen ten grondslag liggen aan de
pathofysiologie van het metabool syndroom; aan de andere kant postuleren wij
dat het wel/niet aanwezig zijn van het metabool syndroom het beloop van de
vasculitis beïnvloedt. Door middel van dit onderzoek willen wij meer
duidelijkheid hierover krijgen.

Het betreft hier een cross-sectionele studie gedurende 1 jaar uitgevoerd in het
MUMC.
Het onderzoek kan worden onderverdeeld in 3 stappen:

1) Inclusie van patiënten:
- bloeddruk + buikomvang + gewicht + lengte meten
- nuchter bloed (glucose, triglyceriden, cholesterol)
- vragen naar roken + medicatie.

2) Geïncludeerde patiënt
- albumine in urine + CRP + neopterine + recidieven + ANCA (en subtype) naslaan
in dossier.

3) Inclusie van gezonde proefpersonen:
- bloeddruk + buikomvang + gewicht + lengte meten
- nuchter bloed (glucose, triglyceriden, cholesterol)
- vragen naar roken + medicatie.

Patiënten en hun partners worden tijdens de poliklinische controle onderzocht
op bloeddruk, gewicht, lengte en buikomvang.
Bij de patiënten zal er in het standaard afgenomen bloedonderzoek gekeken
worden naar parameters die kunnen wijzen op aan- of afwezigheid van het
metabool syndroom (nuchter cholesterol, HDL-cholesterol, LDL-cholesterol
triglyceriden, glucose) en op parameters die kunnen wijzen op activiteit van de
ziekte (CRP, PR3-ANCA, MPO- ANCA, neopterine).
Verder zal er bij de gezonde proefpersonen na eenmalige bloedafname ook gekeken
worden naar bovengenoemde parameters die kunnen wijzen op aan- of afwezigheid
van het metabool syndroom.

De mogelijke bijwerking in deze studie voor zowel patiënten als gezonde
proefpersonen blijven beperkt tot eventueel hematoom vorming na venapunctie.
Dit vereist geen verdere handeling.

Onze ervaring is dat zowel de patiënten als hun partners open staan voor
onderzoek en daar graag aan mee willen doen. Wij vinden dat het éénmalig bloed
prikken bij gezonder proefpersonen een acceptabele belasting is. Gezien de zeer
geringe belasting voor zowel patiënten als voor de gezonde proefpersonen en de
voordelen m.b.t. kennis over de relatie tussen ANCA-geassocieerde vasculitis en
het metabool syndroom, beschouwen we de uitvoering van dit voorgestelde
onderzoek als gerechtvaardigd.