Geurprofielen bij longkanker; de rol van de electronische neus bij diagnostiek en behandeling:
deel 4. diagnostische waarde van de eNose bij hoofd hals kanker

Hoofd-hals kanker (ook wel hoofd hals tumor, HHT)bestaat voor meer dan 90% uit
plaveiselcel carcinoom en komt voor van lip tot en met de larynx. De klinische
presentatie varieert met de anatomische positie van de tumor. Met name in de
wat dieper gelegen delen zoals hypofarynx en larynx kan de kanker lang
asymptomatisch blijven, waardoor er niet zelden een patient delay t.a.v. de
diagnose bestaat.
Doorgaans zijn het de tandarts en de huisarts die als eerste geconfronteerd
worden met de mogelijke diagnose HHT, waarbij de expertise meestal ontbreekt om
direct zeker heid te verschaffen. Verwijzing naar het regionale hoofd hals
oncologisch team (ofwel kaakchirurg of KNO arts) vindt dan plaats. Een snelle
niet invasieve methode om snel HHT vast te stellen of uit te sluiten zou in de
eerste lijn ideaal zijn, mogelijk ook tot iets snellere diagnostiek leidend
mede door laagdrempelige inzet. De nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de
uitgeademde markers biedt wellicht nieuwe perspectieven in dit kader. Eerdere
onderzoeken geven aanwijzingen dat met de electronische neus techniek, warbij
het patroon van de soms wel honderden vluchtige organische componenten(VOC)in
deuitademingslucht wordt gelezen in plaats van identificatie van de
afzonderlijke VOCs, wellicht op non invasieve wijze diagnostiek mogelijk zou
kunnen zijn waar het bijvoorbeeld longkanker betreft (Dragonieri, Peng).
Een studie van Schmutzhard en collegae uit 2008 leverde via proton transfer
reaction mass spectrometry 42 VOCs op die een significant verschil toonden
wanneer HHT plaveiselcel carcinoom groep werd vergeleken met 3 controle
groepen. Dit biedt de basis voor huidige onderzoek, waarbij we de diagnostische
mogelijkheden van electronische neus techniek bij HHT willen uitzoeken. De
hypothese luidt dan ook hier dat een electronische neus het uitgeademde
VOCprofiel (breathprint) van groep HHT (plaveiselcellig carcinoom) patienten
kan onderscheiden van gezonde controle personen.
Vervolgens past dit goed in het grotere onderzoek SCENT(zie introductie in
protocol), waarbij de volgende vragen mogelijk beantwoord gaan worden
1. ruikt de electronische neus kanker in algemene zin, of misschien zelfs meer
orgaan specifiek? (in model longkanker en borstkanker)
2. onderscheidt de electronische neus wellicht verschillende kanker-histologie?
(plaveiselcelcarcinoom in orofarynx en long versus adenocarcinoom in de long)

Primaire doel:
verschil onderzoeken in VOC patroon (breathprint) in de uitgeademde lucht
tussen patienten met histologisch bewezen plaveisel cel carcinoom in hals hoofd
gebied (HHSCC) en groep gezonde controles
secundaire doelen zijn:
a. onderzoeken of de eNose de breathprint van HHSCC patienten kan onderscheiden
van patienten met longkanker (alle vormen) en borstkanker, welke worden
geincludeerd in SCENT 1 en 2 onderzoek.
b. onderzoeken of de eNose de breathprint van adenocarcinoom (NSCLC,
mammacarcinoom) kan onderscheiden van plaveiselcelcarcinoom (NSCLC, HNSCC)
c. onderzoeken of de eNose een onderscheid kan vinden in de breathprint voor en
na de chirurgische resectie van de tumor.

open observationeel, case control studie.
tav nameting postOK: longitudinaal onderzoek.

Iedere deelnemer aan het onderzoek ondergaat dezelfde test: zij bezoeken de
longfunctie afdeling 1 maal. Eerst wordt een korte vragenlijst betreffende
medische voorgeschiedenis, rookgedrag en rookgeschiedenis en actuele medische
conditie afgenomen. Daarna wordt uitademingslucht in zak opgevangen nadat men 5
minuten via mondstuk kamerlucht door VOC-filter ingeademd heeft. Tenslotte
wordt spirometrie verricht. totale onderzoekstijd bedraagt maximaal 20 minuten.
Het gaat om ongevaarlijke ademtest via een gasmaskerfilter en spirometrie is
een routine procedure op de longfunctieafdeling welke ongevaarlijk is.
Electronische neus technologie kan mogelijk van grote betekenis zijn voor de
screening en begeleiding van HHSCC-patienten.