Ondervoeding bij kinderen opgenomen in Europese ziekenhuizen

Ondervoeding bij kinderen heeft ernstigere gevolgen op het ziektebeloop en de
gezondheid op de lange termijn dan bij volwassenen. Volgens eerder onderzoek
komt ondervoeding voor bij 15-30% van de kinderen opgenomen in ziekenhuizen in
Europa (ESPGHAN 2005, Pawellek et al 2008, Joosten and Hulst 2008). De
bestaande criteria om ondervoeding te definiëren zijn echter niet consistent.
Ze zijn niet gebaseerd op vaststaand bewijs en worden niet universeel gebruikt.
Bestaande richtlijnen geven geen aandacht aan het vaststellen of screenen op
ondervoeding op de kinderleeftijd. Hierdoor worden een groot aantal ondervoede
kinderen niet adequaat gediagnosticeerd.
Een van de doelen van dit onderzoek is het vaststellen van de prevalentie van
ondervoeding en het vaststellen van het aantal die risico lopen op het ontstaan
van ondervoeding bij kinderen opgenomen in Europese ziekenhuizen.
Tevens zullen criteria worden bepaald waarmee voedingstoestand en het
voorspellen van uitkomstparameters zoals opnameduur, aan elkaar kunnen worden
gekoppeld.
Een ander doel is ook om algemeen geaccepteerde en *evidence-based* criteria
vast te stellen voor ondervoeding bij kinderen. Dit kan leiden tot een algemeen
geaccepteerd en *evidence-based* screeningsinstrument voor ondervoeding bij
kinderen in ontwikkelende landen. Dit instument zal bestaan uit een aantal
eenvoudige vragen, gebaseerd op eerder beschreven instrumenten.
Deze studie zal door middel van de harmonisatie van diagnostische criteria van
ondervoeding bij kinderen, een sterke basis vormen voor de implementatie van
evidence-based voedingsinterventies in pediatrische patiëntengroepen.
Er zullen twee hypotheses worden getest:
1. De globale voedingstoestand van kinderen opgenomen in Europese ziekenhuizen
kan worden vastgesteld door middel van gestandaardiseerde antropometrie en
eenvoudige vragen over de ziektegeschiedenis, gebaseerd om eerder beschreven
screeningsvragen.
2. De voedingstoestand bij opname van kinderen opgenomen in Europese
ziekenhuizen is geassocieerd aan relevante klinische uitkomsten.

Het doel van het onderzoek is het karakteriseren van de onderstaande punten bij
kinderen opgenomen in Europese ziekenhuizen.
• de prevalentie van ondervoeding bij opname en bij ontslag,
• de effecten van ondervoeding op uitkomstparameters zoals opnameduur en
optreden van infectieuze complicaties,
• de voorspellende waarde van verschillende criteria voor ondervoeding m.b.t.
uitkomstparameters,
• de prevalentie van kinderen opgenomen in ziekenhuizen met risico op het
ontstaan van ondervoeding (risicopatiënten) en de voorspellers van toegenomen
risico,
• de relatieve waarde van de verschillende beschreven screeningsinstrumenten
bij de identificatie van kinderen met een verhoogd risico op ondervoeding

Het betreft een prospectief Europees multi-center cohort studie.
Onderstaande data zullen verzameld worden door de onderzoekers door gebruik
temaken van speciaal ontworpen case record formulieren. De data worden
verzameld bij opname en bij ontslag van de patiënten die mee doen aan het
onderzoek. De data zullen anoniem behandeld, geanalyseerd en bewaard worden.

1. Data bij opname
A. demografische en medische data: geslacht, geboortedatum, opnamedatum,
etnische achtergrond, chronische ziekte, ICD-10 classificatie van
hoofddiagnose, ICD-10 classificatie van reden van opname en bepaling van
kwaliteit van leven.
B. Vragenlijst met betrekking tot de voedingstoestand: hoog risico aandoening,
acute opname/ziekte, subjectieve klinische blik, voedingsinname en verliezen,
frequentie en duur van gastro-intestinale symptomen, gewichtsverlies of slechte
gewichtstoename en bestaande voedingsinterventie. Deze vragenlijst integreert
vragen van 3 beschreven screeningsinstrumenten: de Paediatric Yorkhill
Malnutrition Score (PYMS), the nutritional risk screening tool STRONGKids
(Hulst et al 2009) en de Screening Tool for the Assessment of Malnutrition in
Paediatrics (STAMP) (McCarthy et al 2008).

2. Anthropometrie en BIA meting bij opname: gewicht (kg), lengte (cm),
bovenarmomtrek (cm), triceps huidplooidikte (mm), handgripkracht (kg),
bioelectrische impedantie analyse (BIA).
De metingen bij opname worden verricht binnen 24 uur na opname. De BIA meting
wordt bij alle kinderen van 3 jaar of ouder uitgevoerd. Het meten van de
handgripkracht wordt verricht bij kinderen van 6 jaar en ouder.
Hydratietoestand, links -of rechtshandigheid en tijdstip van voedingsinname
worden vastgelegd.

3. Anthropometrie en BIA meting bij ontslag: gewicht (kg), bovenarmomtrek (cm),
triceps huidplooidikte (mm), handgripkracht (kg), bioelectrische impedantie
analyse (BIA).
Anthropometrie wordt herhaald bij ontslag bij alle kinderen met een opnameduur
van tenminste 96 uur. Indien de metingen niet verricht kunnen worden, wordt het
laatst bekende gewicht vastgelegd.

4. Uitkomst data: datum van ontslag (opnameduur), aantal dagen met temperatuur
>38.5oC, aantal dagen met diarree, aantal dagen met braken, aantal dagen met
antibiotica, aantal dagen waarop voedingstherapie gegeven wordt, complicaties
(infecties, overig)

De gegevens zullen worden overgenomen uit de opnamestatus.

Het onderzoek vindt plaats tijdens opname in het ziekenhuis. De data wordt
verzameld op twee momenten: opname en ontslag. Er is geen sprake van extra
bezoeken, bloedafnames of risicovolle handelingen. Het onderzoek bestaat uit
- kort interview met vragen m.b.t. eerdere gezondheid, gewichtsverlies,
voedingsinname, gastrolintestinale symptomen.
- meten van lengte en gewicht (standaardzorg)
- meten van bovenarmomtrek en huidplooi bovenarm
- meten van bio-elektrische impendantie (kinderen >= 3 jaar)
- meten van handgrijpkracht (kinderen >= 6 jaar)

Er is sprake van een minimale belasting voor het kind aangezien een aantal van
de metingen en vragen al deel uitmaken van de standaardzorg bij opname van een
kind. De metingen die nu extra worden gedaan zijn de metingen aan de bovenarm,
de BIA meting en de meting van de handkracht. De huidplooimeting aan de
bovenarm worden soms als onprettig ervaren. Deze meting duurt echter niet lang
en is qua belasting te vergelijken met sommige handelingen die frequent in het
ziekenhuis worden verricht, zoals het meten van de bloeddruk. De BIA meting is
niet belastend. Tijdens het onderzoek worden er elektroden op de handen en
voeten van het kind geplakt, te vergelijken met elektroden die gebruikt worden
voor het maken van een hartfilmpje. Van de meting zelf merkt het kind niets.
Voor het meten van de handkracht moet het kind in een apparaat knijpen, dit is
niet belastend.

Het onderzoek kan alleen bij kinderen (en niet bij wilsbekwame patiënten)
worden uitgevoerd omdat het doel van het onderzoek specifiek betrekking heeft
op kinderen. Metingen van voedingtoestand en screeningsinstrumenten die voor
volwassenen zijn ontwikkeld, zijn niet toepasbaar bij kinderen omdat rekeing
gehouden moet worden met de leeftijdspecifieke kenmerken zoals bijvoorbeeld
groei.