Biodistributie en dosimetrie van de nieuwe P-gp PET tracer [11C]laniquidar in gezonde vrijwilligers

Resistentie voor huidige medicamenteuze behandelingen is een belangrijk
probleem in ongeveer 30% van alle mensen die epilepsie ontwikkelen. Zodoende is
het erg belangrijk om nieuwe en effectievere behandelstrategieën te
ontwikkelen.
P-glycoproteine (P-gp) is een efflux transporter (lid van de zogenaamde
multi-drug resistance (MDR)- familie), op de bloed-hersen barriere, die
substraten de hersenen uit transporteert (waaronder neurologische medicatie)
naar het bloed en de cerebrospinale vloeistof. Er wordt gedacht dat P-gp
overexpressie een belangrijk mechanisme van farmacoresistentie bij epilepsie
is. Verschillende invasieve technieken die zijn toegepast in dierstudies met
epilepsie toonden upregulatie van P-gp. Op dit moment is het bevestigen van
P-gp upregulatie in refractaire patienten alleen mogelijk door onderzoek van
post-mortem of chirurgisch verwijderd hersenweefsel. De mogelijkheid om via
non-invasieve beeldvormende methoden de distributie en functie van P-gp in de
hersenen te bepalen is dan ook ontzettend belangrijk.
Op dit moment is alleen [11C]verapamil met positron emission tomography (PET)
beschikbaar om de P-gp functie te bepalen, maar dit is geen ideale ligand voor
dit doel. Nieuwe beeldvormende tracers, die de P-gp functie in kaart zouden
kunnen brengen, moeten worden geevalueerd. Zo'n tracer kan dan gebruikt worden
om een non-invasieve moleculaire beeldvormende techniek te bewerkstelligen, die
het mogelijk maakt om de rol van P-gp in de pathofysiologie en
behandelmogelijkheden bij epilepsie en andere neurologische aandoeningen te
kunnen bepalen.
Dit project maakt deel uit van een groter project, genaamd EURIPIDES (European
Research initiative to develop Imaging Probes for early In-vivo Diagnosis and
Evaluation of response to therapeutic Substances). Een van de belangrijkste
doelen van dit project is het ontwikkelen en evalueren van nieuwe P-gp PET
tracers. Recent is laniquidar (een P-gp antagonist) gelabeld met [11C],
waardoor dit mogelijk een geschikte P-gp PET tracer is. Een eerste stap in de
evaluatie van deze tracer is een biodistributie en dosimetrie studie in gezonde
proefpersonen.

Het bepalen van de biodistributie en dosimetrie van [11C]laniquidar in gezonde
proefpersonen.

Biodistributie en dosimetrie studie van [11C]laniquidar in mensen

1) Stralingsbelasting
De stralingsbelasting van 370Mbq [11C]laniquidar wordt geschat op ongeveer 1.8
mSv (gebaseerd op biodistributie onderzoek in ratten). Na de PET-CT scan zal
aan de hand van de biodistributie data van de eerste vrijwilliger de
stralingsbelasting opnieuw berekend worden. Als de effectieve stralingsdosis
niet > 0.019 mSv/MBq, zullen nog 5 vrijwilligers worden geincludeerd. Indien de
stralingsdosis > 0.019 mSv/MBq komt, zal de dosis bij de volgende 5
vrijwilligers aangepast (lager) worden, waardoor de maximale stralingsbelasting
niet hoger zal zijn dan 10 mSv.
Ter vergelijking, de achtergrondstraling in Nederland is 2.0-2.5mSv/jaar. De
totale stralingsbelasting valt binnen de normen die in Nederland gelden voor
extra stralingsbelasting. Bij eerdere blootstelling aan straling zal gekeken
worden of de (mogelijke) proefpersoon niet boven de 10 mSv totale
stralingsbelasting uitkomt.

2) Reactie op de radiotracer.
De hoeveelheid toegediende laniquidar is verwaarloosbaar. Er zal een arts
aanwezig zijn tijdens de PET-CT scan.

3) Intraveneuze cannulatie.
Er is een klein risico op infectie of bloeding geassocieerd met intraveneuze
katheters, welke worden voorkomen door de juiste technieken toe te passen.

4) Bloedafname.
Bijwerkingen m.b.t. bloedafname zal geminimaliseerd worden door alleen personen
te includeren met een normaal Hb gehalte. Er zal niet meer dan 100 ml bloed
worden afgenomen gedurende het onderzoek (PET scan en screening vooraf).

5) Discomfort gedurende het scannen.
Het kan oncomfortabel zijn om stil te moeten liggen in de camera (PET-CT scan)
en een proefpersoon kan zich hierdoor angstig voelen. Er zal voor de scans
gezorgd worden dat de proefpersonen vertrouwd raken met de omgeving van de
scans. Onze medewerkers zijn beschikbaar om steun te bieden en hulp bij het
verminderen van angst, het comfort van de proefpersoon te optimaliseren en de
proefpersoon ten alle tijde, op verzoek van de proefpersoon, uit de scan te
halen.