Crowding bij visueel beperkte kinderen: Het effect van een loep op de nabijvisus.

Crowding is een fenomeen dat optreedt wanneer symbolen minder goed worden
geidentificeerd in de nabijheid van andere symbolen. Dit fenomeen treedt bij
iedereen op, maar verdwijnt normaliter tussen het vijfde en zevende levensjaar
en is daarna niet meer belemmerend. Kinderen met een visuele beperking hebben
meer last van crowding dan goedziende kinderen en onderzoek heeft laten zien
dat bij een aanzienlijk deel van de volwassenen met een visuele beperking nog
sprake is van crowding. Crowding heeft een storende invloed op het lezen en
leren lezen. Slechtziende kinderen lezen vaak langzamer, mogelijk omdat het
decoderen van symbolen meer tijd kost.
Het visuele systeem kan makkelijker symbolen identificeren wanneer deze groter
zijn en de afstand tussen symbolen groter is. Tevens wordt door het gebruik van
een loep de 'field of view' gereduceerd. Deze twee effecten zorgen ervoor dat
symbooltjes beter geidentificeerd kunnen worden door de kinderen en zetten een
kind aan tot kijken. De ontwikkeling van motorische vaardigheden en
oogbewegingen zijn van belang voor loepgebruik.
Het huidige onderzoeksvoorstel is erop gericht te kijken naar de effecten van
loepgebruik op mechanismen die ten grondslag liggen aan het leren lezen,
kijkgedrag en het stimuleren van de nabijzichtscherpte. Ook zullen fijn
motorische vaardigheden en oogbewegingen die nodig zijn voor loepgebruik in
kaart worden gebracht.

Het onderzoek heeft twee doelstellingen. Een is om na te gaan of de storende
effecten van crowding gereduceerd kunnen worden door het gebruik van een loep
op een jonge leeftijd. Het tweede doel is registreren van fijn motorische
vaardigheden en oogbewegingen voor loepgebruik.

Kinderen zullen worden getest op het gebied van fijne motoriek, mentale
ontwikkelingsniveau en er zal oogheelkundig onderzoek worden uitgevoerd waarbij
gezichtsscherpte, nabijzichtscherpte en gezichtsveld worden gemeten. Dit zijn
de beginmaten van het onderzoek.
Binnen het crowdingproject vinden twee onderzoeken plaats.
In september en oktober 2010 worden deel 1 en deel 2 van het onderzoek
afgenomen. Deel 1 is het meten van de mate van crowding met een crowding test
zonder het gebruik van een loep. Bij deel twee wordt de statische crowding test
afgenomen met een loep. Ook zullen er experimenten worden uitgevoerd die fijn
motorische vaardigheden en oogbewegingen meten. Deze maten gelden als
voormeting. In november en december 2010 zal een deel van de kinderen met het
loepspel trainen. De helft van de jonge, slechtziende groep kinderen zal het
loepspel oefenen met loep en de andere helft zonder loep. In januari en
februari 2011 worden de nametingen afgenomen (crowdingtest zonder en met loep,
fijn motorische vaardigheden en oogbewegingen).
In september en oktober 2011 wordt er een nieuwe dynamische loeptraining
ontwikkeld die zich richt op het reduceren van crowding. Ook zullen er pilots
worden uitgevoerd. In september en oktober 2012 wordt deze training uitgevoerd
en wordt gekeken na de prestatie op de taak voor en na de training. Ook bij
deze training geldt dat alleen de jonge, slechtziende groep kinderen de
interventie zullen volgen. Tevens zal de integratie van actie en perceptie
worden gemeten door middel van een experimenten.

In november en december 2010 zullen de jonge, slechziende kinderen een interventie uitvoeren. Deze interventie duurt zes weken. De kinderen zullen thuis oefenen met een trainer. Er vinden gedurende 6 weken 12 trainingsmomenten van een half uur plaats. Het materiaal en vergrootglas zijn niet binnen bereik buiten trainingsmomenten. De dynamische crowding training zal in 2011 worden ontworpen.

De belasting omvat een oogheelkundig, fijn motorisch en ontwikkelings
onderzoek. Deze behoren tot de routine onderzoeken die worden gedaan na
aanmelding van een kind bij Bartimeus. Daarnaast worden fijne motoriek en
oogbewegingen gemeten. De belasting voor de proefpersoon is gering. De jonge
kinderen met een visuele beperking worden getraind met een interventie die
evidence-based is. Het stimuleren van de fijn motorische ontwikkeling van de
doelgroep en het reduceren van crowding zijn de fundamentele doelstellingen van
het onderzoek.