Kosten-effectiviteit van monitoring van psychotherapeutische behandelingen: Een gerandomiseerde vergelijking van de effecten van feedback aan therapeuten en patiënten in drie ambulante settingen voor psychotherapie.

De doelmatigheid van langdurige psychotherapie werd al in 1993 door de
Ziekenfondsraad in twijfel getrokken. Bovendien uitte men bezorgdheid over de
kosten, het intensieve gebruik en de snelle groei van psychotherapie. Omdat er
weinig harde gegevens waren over de doelmatigheid van langdurige psychotherapie
beval de Gezondheidsraad (2001) in een advies aan de Minister van VWS aan om de
doelmatigheid van het monitoren van langdurige psychotherapie te onderzoeken
teneinde de noodzakelijke en voldoende *dosis* psychotherapie (aantal sessies)
bij specifieke stoornissen te kunnen bepalen.
Over de vraag naar de doelmatigheid van monitoring zijn tot nu toe enkele
studies verricht of lopende. Uit een eerste onderzoek en twee
replicatieonderzoeken in de Verenigde Staten bleek dat monitoring met feedback
aan de therapeut leidt tot doelmatiger gebruik van psychotherapie. Het effect
van feedback aan therapeut én cliënt is één keer onderzocht, maar omdat dit
onderzoek te weinig cliënten bevatte, konden geen harde conclusies worden
getrokken.
In Nederland zijn geen gegevens beschikbaar die duidelijk maken hoe de
gezondheidsstatus van cliënten verandert van therapiesessie naar
therapiesessie. Ook is onbekend hoeveel therapiesessies nodig zijn om een
klinisch significant effect te bereiken, laat staan dat hierover gegevens
beschikbaar zijn per diagnosegroep. Verder weten we niet in hoeverre de duur en
het effect van behandelingen positief beïnvloed worden door het geven van
voortgangsinformatie per sessie aan de therapeut (en de cliënt).

Onderzoeken van de effecten van monitoring met feedback op het
behandelingseffect en het aantal therapiesessies. De vraagstellingen zijn:
1. Is monitoring met feedback aan psychotherapeuten (FbT)(kosten-)effectiever
dan monitoring zonder feedback (NFb)? 2. Is monitoring met feedback aan
therapeuten en patiënten (FbTP) (kosten-)effectiever dan (FbT) alleen?

RCT, parallelle groepen, effectvergelijking tussen patiënten die gerandomiseerd
zijn over 3 condities, Feedback aan de therapeut alleen, Feedback aan therapeut
en patiënt en geen feedback. Patiënten worden achteraf verdeeld in twee
groepen: voorspeld ongunstig behandelingseffect ('not on track', 33%) en
voorspeld gunstig effect ('on track', 67%).

Wekelijkse grafische voortgangsinformatie en schriftelijke mededelingen, aangepast aan de toestand van de patiënt.

Proefpersonen vullen wekelijks (of minder vaak, al naar gelang de frequentie
van de behandeling) online de OQ-45 in (45 items). Gebleken is dat men hiervoor
niet meer dan 3 tot 5 minuten nodig heeft.
Daarnaast vult men een maal per maand, gedurende de eerste drie maanden van de
behandeling, en daarna elke drie maanden gedurende de verdere looptijd van de
behandeling twee vragenlijsten in, de EuroQol-5D (per keer 1 minuut) en de
TiC-P (per keer 15 minuten)
Ten slotte vult men voorafgaand aan de derde, de vierde en de vijfde
behandelingssessie de Helping Alliance Questionnaire-19 in (3 minuten).
De belasting wordt gering geacht, omdat er geen andere activiteiten worden
verwacht dan het invullen van de bedoelde vragenlijsten. De patiënten vullen
deze lijsten voorafgaand aan een therapiesessie online in, op een rustige
plaats in de praktijk van de psychotherapeut (in of bij een wachtkamer, in een
afgeschermde omgeving).