De invloed van Vitamine B12 deficiëntie op expressie van Leber Hereditary Optic Neuropathy (LHON)

Leber Hereditatry Optic Neuropathy (LHON) is een erfelijke aandoening van de
oogzenuw, waardoor patiënten op relatief jonge leeftijd slechtziend kunnen
worden. Bij de meeste patiënten met LHON is een mutatie in het mitochondrieel
DNA aantoonbaar. Deze mutatie kan uiteindelijk leiden tot een vervroegde
apoptosis van de retinale ganglioncellen en hun axonen, die de nervus opticus
vormen. Niet alle dragers van een LHON mutatie krijgen daadwerkelijk een
visusverlies. Ook is bekend dat de expressie van LHON beïnvloed kan worden door
externe factoren (met name roken).
Een vitamine B12 deficiëntie kan ook leiden tot een neuropathie van de
oogzenuw. De verschijnselen van deze neuropathie lijken op die van LHON.
Vitamine B12 is onder andere betrokken bij de regulatie van biochemische
processen in de mitochondrieen (methionine synthase).
Vitamine B12 deficiëntie wordt in de literatuur niet aangegeven als
risicofactor voor het ontwikkelen van een LHON bij patiënten met een positieve
mitochondriele mutatie. Echter, zowel de mutaties bij LHON als een vitamine
B12 deficiëntie hebben hun aangrijpingspunt in het metabolisme van de
mitochondrieen. Er zijn wel enkele losse case reports, die een verband
suggereren.
Recente richtlijnen geven aan dat een vitamine B12 deficiëntie door middel van
alleen een serum bepaling vaak niet wordt onderkend. Bepaling van de
metabolieten methylmalonzuur (MMA) en homocysteine (HC) (beiden zijn verhoogd
bij een B12 deficiëntie) hebben een veel hogere sensitiviteit.
Op deze wijze hebben we recent in een periode van twee jaar in het UMCG bij
twee LHON patiënten, in de acute fase van visusverlies een vitamine B12
deficiëntie aangetoond. Dit waren de enige twee LHON patienten, die in die
periode werden gediagnosticeerd. Ook in het verleden hebben we driemaal een
vitamine B12 deficientie aangetoond (en gepubliceerd) bij LHON patienten. Dit
suggereert dat een vitamine B12 deficiëntie bij een LHON patiënt wel een
opticopathie kan luxeren.
Indien er werkelijk een verband bestaat, kan dit belangrijke implicaties hebben
voor de preventie van de expressie van LHON bij patiënten met een bekende
mutatie.

Vaststellen of een bij patienten met een LHON mutatie en een recent
doorgemaakte visusdaling een vitamine B12 deficientie vaker voorkomt dan in een
normale populatie.

Studie opzet:
prospectief case-control

Interventie:
- Bloedbepaling van vitamine B12 en methylmalonzuur (MMA), homocysteine (HC),
foliumzuur, Hemoglobine (Hb), hematocriet (Ht), mean cellular volume (MCV) bij
LHON patiënten in acute fase van visusverlies en bij controle patiënten.
- Als een vitamine B12 deficiëntie wordt vastgesteld bij een van de patiënten,
dan volgt een reguliere verwijzing naar een internist voor nader onderzoek naar
de oorzaak van de deficiëntie.

De belasting voor proefpersonen bestaat uit een eenmalig bloedonderzoek