Cognitieve en emotionele effecten van het slaapapneu syndroom en de behandeling bij CVA-patiënten

Het slaapapneu syndroom (SAS) wordt gekenmerkt door herhaald optreden van
ademstilstanden tijdens de slaap en gaat gepaard met vermoeidheid, cognitieve
stoornissen en depressie. Daarnaast hebben patiënten met SAS een verhoogd
risico op hart- en vaatziekten en een (recidief) CVA. Bij CVA-patiënten is de
prevalentie van OSAS dan ook hoger dan in de algemene populatie. Hoewel er tot
op heden weinig onderzoek gedaan is bij CVA-patiënten, lijkt SAS een negatief
effect te hebben op de bestaande cognitieve beperkingen na een CVA. Continuous
positive airway pressure (CPAP) is de meest gebruikte behandeling voor SAS. Uit
onderzoek met verder gezonde SAS-patiënten is gebleken dat behandeling met CPAP
cognitief functioneren, vermoeidheid, stemming en kwaliteit van leven
verbetert.

In dit onderzoek wordt gekeken naar het effect van SAS en de behandeling met
CPAP op cognitief functioneren, vermoeidheid en stemming bij patiënten met een
beroerte (CVA). De onderzoekvragen in deze studie zijn de volgende.
1) Is er een relatie tussen (de ernst) van SAS en cognitief functioneren,
vermoeidheid, stemming, slaap kwaliteit en cerebraal functioneren?
2) Heeft de behandeling met CPAP een positief effect op cognitief functioneren,
vermoeidheid, stemming, slaap kwaliteit en cerebraal functioneren?
Allereerst wordt op basis van een eerder in Heliomare uitgevoerde pilotstudie
verwacht dat reeds aanwezige stoornissen ten gevolge van een CVA door SAS
verergeren. Ten tweede verwacht wij dat behandeling met CPAP de slaapkwaliteit,
vermoeidheid, stemming en cognitief functioneren verbetert.

Drie onderzoeksarmen gerandomiseerd, placebo gecontroleerd cross-over onderzoek

Twee weken behandeling met continuous positive airway pressure (CPAP), placebo CPAP of geen behandeling gevolgd door twee weken behandeling met CPAP of geen behandeling.

Alle CVA-patiënten opgenomen in Heliomare revalidatie worden als onderdeel van
de intakeprocedure gescreend voor SAS en krijgen een neuropsychologisch
onderzoek (T=0). Tot op heden is Heliomare is het enige revalidatiecentrum in
Nederland waar CVA-patiënten standaard worden gescreend voor SAS.
Patiënten met SAS worden gerandomiseerd over drie experimentele condities. De
patiënten zonder SAS worden toegewezen aan de controlegroep. Bij alle patiënten
wordt het neuropsychologisch onderzoek drie keer herhaald. Daarbij wordt de
SAS-patiënten gevraagd om voor en na elke interventieperiode een slaaponderzoek
te ondergaan. In een subgroep van de SAS-patiënten wordt op de vier
meetmomenten tevens een fMRI scan gemaakt. In de experimentele conditie wordt
CPAP behandeling gegeven. Behandeling wordt twee weken uitgesteld, of twee
weken gestaakt, of er wordt twee weken placebo behandeling gegeven.