Willekeurige motoriek in Restless Legs Syndrome en Periodic Limb Movements in Sleep

Periodic Limb Movements in Sleep (PLMS) zijn herhalende, stereotype bewegingen
van met name de benen tijdens de slaap. Deze beenbewegingen (Periodic Limb
Movements (PLM)) kunnen worden geregistreerd met behulp van electromyografische
of bewegingsregistratie van de activiteit van de beenspieren tijdens een
nachtelijke (slaap)registratie (polysomnografie (PSG)). Meer dan 30% van de
mensen boven de 65 jaar zou PLMS hebben. Indien deze beenbewegingen
doorslaapstoornissen tot gevolg hebben, resulterend in het niet uitgerust zijn
in de ochtend, is er sprake van Periodic Limb Movement Disorder (PLMD). Van
PLMD is de prevalentie niet bekend.

Vergelijkbare beenbewegingen kunnen (ook tijdens waken) optreden bij patiënten
met Restless Legs Syndrome (RLS). Hierbij zijn er onplezierige sensaties in de
ledematen, die een bewegingsdrang van de benen met motorische onrust
veroorzaken. Ze treden vooral *s avonds en *s nachts op, en kunnen
inslaapstoornissen tot gevolg hebben. De prevalentie van RLS binnen de
volwassen Westerse bevolking wordt geschat op 10 tot 15%.

Er wordt verondersteld dat het gaat om twee manifestaties binnen het spectrum
van één ziektebeeld. Hiertegen pleit dat maar 30% van patiënten met PLMS ook
RLS klachten heeft. Er zijn tot dusver maar een beperkt aantal studies verricht
naar het onderscheid tussen RLS en PLMS.

Het doel van deze studie is gericht op het onderscheid tussen RLS en PLMS
patiënten: gaat het inderdaad om 2 verschillende ziektebeelden of om twee
uitersten binnen hetzelfde spectrum?

Prospectieve observationele case-control studie.

De RLS en PLMS patiënten komen twee maal naar het UMCG.
Het eerste bezoek betreft een kort gesprek en neurologisch onderzoek;
aansluitend wordt de slaapapparatuur aangebracht. Dit betreft een standaard
techniek, met uitsluitend niet invasieve metingen.
Na thuis geslapen te hebben komt men de volgende ochtend terug om de apparatuur
los te laten koppelen.
Aansluitend volgt het onderzoek met het polsdevice. Deelnemers hebben met de
rechter hand een joystick vast waarmee ze cirkelbewegingen moeten uitvoeren die
worden geprojecteerd op een computer scherm. Dit is geen belastend onderzoek.
Met TMS kan met behulp van een sterk magnetisch veld o.a. de primaire motore
cortex gestimuleerd worden, wat leidt tot activatie van spieren. Bij het
uitvoeren van TMS is er een minimaal risico op een epileptisch insult. Dit
risico wordt daarbij nog eens verkleind door het uitsluiten van personen met
(mogelijke) epilepsie. Perifere zenuwstimulatie en registratie van het EMG zijn
standaard klinische onderzoekstechnieken zonder specifiek risico.

De gezonde vrijwilligers komen eenmaal extra naar het UMCG. Dit is noodzakelijk
omdat zij mogelijk ook PLM hebben (zonder klachten) en dan niet kunnen
participeren aan de studie. Zij zullen dan ook in eerste instantie gescreend
worden op PLM met een actigraaf, een soort horloge om de enkel, voordat het
vervolgonderzoek plaatsvindt.

In tweede instantie zullen ook RLS patiënten zonder PLM onderzocht worden. Zij
volgen eenzelfde route als de gezonde vrijwilligers.

Het onderzoek levert geen directe voordelen op voor de proefpersonen of
patiënten.