Fase II studie: Radiofrequente ablatie van irresectabel lokaal doorgegroeid pancreaskanker

Pancreaskanker is een belangrijke oorzaak van kankergerelateerd overlijden in
de Westerse wereld en is verantwoordelijk voor 95.200 overlijdens jaarlijks in
Europa en 30.300 in de Verenigde Staten. Ten tijde van het stellen van de
diagnose, presenteert 20% van de patienten zich met een resectabele tumor, 40%
met een lokaal doorgegroeide irresectabele tumor en 40% met een gemetastaseerde
ziekte. De mediane overleving van patienten met een lokaal doorgegroeide tumor
en gemetastaseerd pancreaskanker is 6 maanden.

Om de overleving te verbeteren zijn en worden verschillende vormen van
chemotherapy bestudeerd. Volgens de resultaten van de grootste trial van
adjuvante chemotherapie bij resectabel pancreaskanker verbetert adjuvante
chemotherapie de overleving. De mediane overleving van patienten die behandeld
zijn met chemotherapie was 20.1 maanden tegenover 15.5 maanden bij patienten
die geen chemotherapie kregen.

In patienten met irresectabel lokaal doorgegegroeid pancreaskanker is
Gemcitabine een geaccepteerde palliatieve behandeling. Echter tot op heden werd
er geen significante overlevingswinst gezien met Gemcitabine of andere
chemotherapieën. Wel geeft Gemcitabine een verbetering van ziektegerelateerde
symptomen. De noodzaak van nieuwe meer effectieve behandelingen is daarom erg
groot.

Radiofrequente ablatie (RFA) is een techniek waarvan is aangetoond dat deze
effectief is in de behandeling van verschillende irresectabele tumoren. De
behandeling veroorzaakt lokaal weefselbeschadiging door toediening van hoog
frequente wisselstroom vanuit een electrode die rechtstreeks in de tumor is
ingebracht. De ionen in het weefsel trachten de veranderende richting van de
wisselstroom te volgen en veroorzaken zo wrijvingshitte. Van verhitten tot een
temperatuur boven de 60°C is bekend dat het schadelijke effecten heeft op de
celstructuur en celfysiologie op verschillende niveaus. Zowel een enkele RFA
probe kan gebruikt worden als een combinatie van 2 of 3 probes, afhankelijk van
de grootte van de tumor. Veelbelovende resultaten zijn voornamelijk verkregen
met levertumoren maar ook met long, bot, hersen, nier en prostaattumoren.
Recentelijk zijn ook goede resultaten gerapporteerd van RFA van lokaal
doorgegroeid pancreaskanker door Girelli R. et al.

In een fase II studie van Girelli R et al. is aangetoond dat RFA van lokaal
doorgegroeid pancreaskanker veilig is en resulteerde in tumor downstaging en
progressievrije overleving. Gezien de veelbelovende resultaten verdient deze
techniek verder onderzoek. Onze groep heeft een speciale expertise en
langbestaande onderzoekslijn naar de behandeling van levertumoren met bipolair
RFA. Dit nieuwe systeem zou uitermate geschikt kunnen zijn om de behandeling
van lokaal doorgegroeid pancreaskanker met radiofrequente ablatie te
verbeteren.

Primaire doel:
Het doel van dit onderzoek is een fase II studie waarin de haalbaarheid en
veligheid van radiofrequente ablatie in irresectabel lokaal doorgegroeid
pancreaskanker wordt onderzocht.

Secundair doel:
Het secundaire doel is het vaststellen van tumor downstaging, VAS pijnscore en
ziekenhuis opnameduur.

In deze fase II studie worden 15 patienten geïncludeerd. Patienten met
potentieel resectabel pancreaskanker waarbij tijdens peroperatieve exploratie
de diagnose irresectabel lokaal doorgegroeid pancreaskanker wordt vastgesteld,
worden opgenomen in de studie. Zij zullen met RFA behandeld worden.

De interventie die onderzocht wordt is radiofrequente ablatie. RFA van de pancreastumoren zal worden gedaan door toediening van hoogfrequente wisselstroom die vanuit een naald (probe) met electrode naar het rondomliggende weefsel gaat. De ionen in het weefsel trachten de veranderende richting van de wisselstroom te volgen en veroorzaken zo wrijvingshitte. Het weefsel dat in contact komt met de punt van de probe wordt verhit en geleidt deze hitte naar het verderliggende weefsel. Dit leidt tot denaturatie (coagulatie) van celeiwitten en necrose van het aangedane weefsel. Het resultaat is thermische beschadiging van de celstructuren en celfysiologie op verschillende niveaus. Het gecoaguleerde necrotische weefsel wordt door het lichaam herkend en vervolgens afgebroken door de lichaamseigen mechanismen. Zo is het bij een juiste indicatie mogelijk om een tumor volledig te vernietigen. Radiofrequente ablatie van de pancreas zal worden uitgevoerd met een probe van Celon Power System. In de voorafgegane dierenstudies zijn de optimale settings voor ablatie bepaald. Deze settings zullen in de fase II studie gebruikt worden (zie hieronder). Settings: Power: 30 Watt Totale energie: 15 KJ Afstand: 1.0 cm van duodenum of SMV/SMA Koeling: Alleen voor duodenum met NaCl van 5°C

De prognose van patienten met irresectabel lokaal doorgegroeid pancreaskanker
is erg slecht. De mediane overleving van deze patienten is 6 maanden. De kans
op het ontstaan van complicaties is 4% ( zie ook E9). In overweging nemende de
mogelijke overlevingswinst die deze behandeling kan geven, is de kleine kans op
complicaties gerechtvaardigd.