NQPlus - een longitudinaal onderzoek naar voeding en gezondheid

Voedselfrequentievragenlijsten (FFQ) worden in veel observationeel onderzoek
gebruikt om informatie over de gebruikelijke voedingsinname te verzamelen.
Idealiter wordt een FFQ gegenereerd op basis van consumptie gegevens van een
grote representatieve steekproef. De Nederlandse FFQ-tool gebruikt hiervoor nu
de informatie van de Nederlandse Voedsel Consumptie Peiling (VCP) uit 1998.
Deze informatie is niet alleen gedateerd, maar mist ook informatie over
individuele variatie van inname en voedselpatronen. Ook is er objectieve
informatie nodig van biochemische merkers om over- en onderrapportage te kunnen
evalueren.
Daarnaast is onderzoek gewenst naar de validiteit van een FFQ die voor het
Groningse LifeLines onderzoek is opgesteld en bij 165.000 deelnemers zal worden
afgenomen.
Tenslotte biedt het longitudinaal verzamelen van zeer gedetailleerde informatie
over de gebruikelijk voedingsafname bij een relatief grote groep mannen en
vrouwen een unieke mogelijkheid om belangrijke onderzoeksvragen op het terrein
van de voeding, eetgedrag en gezondheid te kunnen bestuderen. De uiteindelijke
database zal dan ook door meerdere onderzoekers van de afdeling Humane Voeding
van de Wageningen Universiteit gebruikt worden.

NQplus heeft drie doelstellingen:
1) het genereren van NDARD (National Dietary Assessment Reference Database),
een database foor het genereren en valideren van voedselfrequentievragenlijsten
(FFQs) voor etiologisch en monitoring onderzoek, en
2) het valideren van de LifeLines FFQ
3) het genereren van een database voor uitgebreid, 'state-of-the-art'
observationeel onderzoek naar voeding, eetgedrag en gezondheid.

Daarnaast zijn er 3 sub-studies voorzien met elk een aanvullende doelstelling.
Substudie 1 (aanvullend onderzoek energie-inneming en -besteding, ie dubbele
porties, dubbelgemerkt water en accelerometer) heeft als doel het verkrijgen
van nauwkeuriger en meer valide informatie over: de voedselinneming dmv het
verzamelen van dubbele porties; de energiebesteding en energie-inneming op
basis van de dubbelgemerkt water methode; en de lichamelijke activiteit dmw
accelerometers) bij een subgroep van NQplus-deelnemers;
Substudie 2 (MRI en vetbiopt) heeft als doel nader onderzoek naar verschillen
fenotype tussen mensen met een zelfde BMI maar andere vetverdeling over het
lichaam, bij een sub-groep van NQplus deelnemers;
Substudie 2 (fecesverzameling) heeft als doel de variatie in bacterien in de
darmflora in kaart te brengen en deze te relateren aan aspecten van gezondheid
en voedselconsumptie bij een sub-groep van NQplus deelnemers.

Longitudinale observationele studie in drie delen. Het 1e deel bestaat uit het
zenden van een korte vragenlijst naar 50,000 mensen (EetMeetWeet) maar dit
maakt geen deel uit van de METC-aanvraag en is niet WMO-plichtig.
In het 2e deel zullen 1750 personen uitgenodigd worden om deel te nemen aan
NQplus.
In het 3e deel kan men benaderd worden voor deelname aan een van de substudies
(deelname aan meerdere substudies behoort tot de mogelijkheden maar is niet
noodzakelijk, en is afhankelijk van selectiecriteria en bereidwilligheid).

De deelnemers worden gevraagd om drie of vijf keer (afh van de groep die ze
loten) mee te doen aan een lichamelijk onderzoek verspreid over 48 maanden, dit
is telkens inclusief een bloedafname en 24-uurs urineverzameling. De helft van
de groep vult 13 voedselfrequentievragenlijsten verspreid over 4 jaar in, ze
verzamelen hun urine 3 keer en rapporteren vijf keer een voedselnavraag van de
vorige dag via internet. Meedoen in de andere helft van de groep betekent dat
je negen keer een voedselnavraag van de vorige dag rapporteert, drie per
telefoon en zes via internet in het eerste jaar en drie
voedselfrequentievragenlijsten verspreid over 4 jaar via internet invult. En in
het laatste jaar van de studie zullen de deelnemers uit de tweede groep nog een
keer gevraagd worden drie voedselnavragen van de vorige dag via internet te
rapporteren.
De gezondheidsvragenlijsten en vragenlijsten naar determinanten van eetgedrag
zullen worden geclusterd. Naar schatting zal men max 120 minuten per jaar bezig
zijn met het invullen van deze vragenlijsten.
Bloedafnames kunnen een blauwe plek veroorzaken en sommige deelnemers zullen
pijn of een vervelend gevoel ervaren.
Vetmassa, vetvrije massa en botmassa zal worden gemeten met behulp van DEXA.
Hierbij worden de deelnemers aan een lage doses rontgenstraling blootgesteld,
vergelijkbaar met een halve dag skien of wandelen in het hooggebergte.
Voordeel voor de deelnemers is dat ze informatie ontvangen over hun BMI,
bloeddruk, totaal- en HDL-cholesterol, triglyceriden en bloedglucose.

Voor de kleine sub-studies omvat de belasting mogelijk 2 dagen dubbele porties
van de maaltijd en tussendoortjes en dranken verzamelen, uiteraard tegen
betaling, 7 dagen dragen van een bewegingsmeter (n=200), en voor een kleine
groep (n=50) het drinken van dubbel-gemerkt water en 4 maal afgeven van een
monster spot-urine. Negatieve bijwerkingen van de kleine hoeveelheid
dubbelgemerkt water zijn niet bekend.
Voor sub-studie MRI omvat het liggen in MRI en afnemen van een vetbiopt. MRI is
niet prettig voor mensen met claustrofobie, maar dit zal worden toegelicht en
is een exclusie-criterium. Vetbiopt kan soms een blauwe plek achterlaten,
Deelnemers die aan de fecesverzameling meedoen zullen minimaal 1 maal feces
verzamelen. (n=max 500).