Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT) als preventieve behandeling tegen het terugkeren van winterdepressie: een pilot studie

Winterdepressie is een seizoensgebonden depressie die elk jaar in de winter
terugkomt. Lichttherapie is daarbij de standaardbehandeling. Deze vorm van
behandeling is effectief bij ongeveer 70% van alle patiënten met een
winterdepressie. Dit betekent echter ook dat deze behandeling bij een
significante minderheid van de patiënten niet werkt. Daarnaast is gebleken dat
deze vorm van behandeling geen langdurig effect heeft: de winterdepressie komt
het seizoen erna weer terug.
Op dit moment wordt er op internationaal niveau gezocht naar nieuwe vormen van
behandeling voor winterdepressie, waarbij vooral wordt gezocht naar
behandelingen die langdurig effect zijn, i.e. behandelingen die terugval van
winterdepressie voorkomen. Cognitieve therapie lijkt daarbij veelbelovend.
Verschillende studies hebben namelijk laten zien dat cognitieve therapie, en
dan met name mindfulness-based cognitieve therapie (MBCT), zorgt voor
langdurige verbetering van stemming en terugval van niet-seizoensgebonden
depressie kan voorkomen. Door deze bevindingen ontstond de vraag of MBCT ook
zou werken bij het voorkomen van terugval van winterdepressie.

Het doel van het onderzoek is om te onderzoeken of een psychologische
interventie (i.e. MBCT) effectief is in het voorkomen of verminderen van een
terugkerende winterdepressie. De resultaten van dit onderzoek kunnen bijdragen
aan een verbetering van de langdurige zorg voor mensen met winterdepressie.

Het onderzoek heeft een longitudinaal design met een voor en een nameting.
Patiënten worden geloot naar een behandelconditie (n=20) of een
controleconditie (n=20). Voor randomisatie (T1) en 12 weken later (T2; dit is
kort na de training voor patiënten in de behandelconditie) wordt patiënten
gevraagd om een depressievragenlijst in te vullen. Dezelfde
depressievragenlijst wordt van september tot april wekelijks ingevuld als
onderdeel van standaard zorg binnen het UCP en deze ingevulde lijsten worden
gebruikt om inzicht te krijgen in de effectiviteit van de behandeling.

Patienten worden random toegewezen aan (1) de behandelconditie (Mindfulness-based Cognitive Therapy in het voorjaar van 2011. Daarnaast krijgen ze standaardzorg, ie. lichttherapie als de klachten terugkomen in het winterseizoen) of (2) een controleconditie (deze mensen ontvangen standaardzorg, i.e., lichttherapie als de klachten terugkomen in het winterseizoen). De behandeling bestaat uit 8 sessies van 45 minuten met een psycholoog, waarbij het MBCT-protocol van Segal et al. (2002) wordt gevolgd.

De belasting van het onderzoek bestaat uit het tweemaal invullen van een
vragenlijst. Daarnaast zal de helft van de geinteresseerden een psychologische
interventie (i.e. MBCT) ontvangen die in eerder onderzoek effectief is gebleken
bij het voorkomen van terugval bij niet-seizoensgebonden depressie. We kennen
geen negatieve bijwerkingen van de behandeling.