Effecten van diepe hersenstimulatie bij patienten met therapie resistente depressieve stoornis op Neuroimaging, Neuropsychologisch, Kwaliteit van leven en economisch gebied

In één jaar tijd lijdt 5.8 % van de Nederlandse bevolking aan een depressieve
stoornis. Dit heeft hoge psychische, sociale en economische gevolgen voor de
betrokken persoon en zijn omgeving maar ook voor de maatschappij. Een rapport
van de "World health organisation"(WHO) voorspelt dat depressie in 2020 de
grootste oorzaak zal zijn van invaliditeit en voortijdige sterfte in de
industriële wereld. Zonder behandeling zou 10 % van de mensen die lijden aan
een depressieve stoornis suïcide plegen.
Een groot deel van de patiënten met een depressieve stoornis reageren goed op
behandeling met psychofarmaca, psychologische interventies en/of Electro
Convulsie Therapie (ECT). Desondanks reageert een groep van patiënten (5-15%)
die niet of onvoldoende reageren op deze behandelingen. Voor deze groep van
patiënten bestaat er de mogelijkheid voor een neurochirurgische behandeling.
Verschillende methoden worden gebruikt, maar allen hebben ze gemeen dat ze
irreversibel van aard zijn.
Recent wordt diepe hersenstimulatie toegepast als niet destructief alternatief
voor deze behandelingen. Hoewel er enkel nog maar onderzoek is gedaan bij
kleine groepen, lijken de eerste resultaten veelbelovend. Daar deze behandeling
relatief nieuw is, is er nog weinig bekend over de effecten van de behandeling
met diepe hersenstimulatie.
De afdeling psychiatrie van het AMC is gestart met het uitvoeren van diepe
hersenstimulatie bij 26 mensen met een therapie resistente depressieve stoornis
(TRD). Het protocol hiervan is reeds goedgekeurd door de METC (METC number
08/207). In dit protocol wordt het additioneel onderzoek beschreven dat zich
richt op de effecten van diepe hersenstimulatie op neurobiogisch en
neuropsychologisch vlak. Daarnaast wordt er gekeken wat de invloed is op de
kwaliteit van leven en wat de economisch consequenties zijn van de toepassing
van diepe hersenstimulatie. Deze effecten zijn van essentieel belang voor het
optimaliseren en verdere toepassing van de behandeling in Nederland.

In dit ingediende Amendement wordt additioneel onderzoek beschreven waarin de
D2-receptor binding van mensen met TRD wordt vergeleken met gezonde controles.
Dit onderzoek is van belang om inzicht te krijgen in het pathofysiologisch
mechanisme bij TRD, om deze groep patienten in de toekomst gerichter en
effectiever te kunen behandelen.

Het onderzoek omvat 3 delen met afzonderlijke doelen:
Neuroimaging deel:
1. Het bepalen van de effecten van diepe hersenstimulatie op de D2 receptor
binding
2. Het bepalen van wijzigingen in de bloed doorstroming in de hersens die
geassocieerd is met diepe hersenstimulatie

Neuropsychologisch deel:
1. het evalueren van de neuropsychologische veiligheid van diepe
hersenstimulatie
-effecten van operatie op het cognitief functioneren
-effecten van korte termijn en lange termijn stimuleren op het cognitief
functioneren
2 het vergelijken van het effect op het cognitief functioneren bij ECT en DBS.

Kwaliteit van leven en economische evaluatie:
1. Het vergelijken van de kwaliteit van leven tussen de DBS, ECT en de
gebruikelijke behandeling.
2. Het bepalen van de kosteneffectiviteit van DBS in vergelijking met ECT en de
gebruikelijke behandeling.

Amendement:
Dit aanvullende onderzoek heeft 1 doel:
1. Het vergelijken van D2-receptor binding tussen patienten met TRD en gezonde
controles zonder depressie en zonder depressie in het verleden.

neuroimaging deel:
prospectief longitudinaal cohort onderzoek, waar TRD patienten die een DBS
behandeling krijgen vergeleken worden met gezonde proefpersonen. Gekeken wordt
naar verandering en verschillen in D2 receptor binding en bloeddoorstroming in
de hersenen.

Neuropsychologisch deel:
prospectief longitudinaal cohort onderzoek, waar TRD patienten die een DBS
behandeling krijgen vergeleken worden met: gezonde proefpersonen, TRD patienten
die ECT behandeling krijgen en TRD patiënten die een "treatment as usual" (TAU)
krijgen. Gekeken wordt naar effecten van de operatie en behandeling op het
cognitief functioneren.

Kwaliteit van leven en economische evaluatie:
prospectief longitudinaal cohort onderzoek, waar TRD patienten die een DBS
behandeling krijgen vergeleken worden met: TRD patienten die een ECT
behandeling krijgen en TRD patienten die een TAU krijgen. Gekeken wordt naar de
veranderingen en verschillen in de groepen op het gebied van kwaliteit van
leven en kosteneffectiviteit.

Amendement:
cross-sectioneel beschrijvend onderzoek, waar TRD patienten vergeleken worden
met gezonde proefpersonen zonder depressie en zonder depressie in het verleden
door middel van [123I]IBZM SPECT imaging. Gekeken wordt naar verschillen in D2
receptor binding tussen patienten en controles.

Diepe hersenstimulatie groep en gezonde controle groep:
Zullen 3 maal een SPECT scan en 4 maal een fMRI scan ondergaan. Daarnaast
krijgen zij op 6 momenten een neuropsychologisch onderzoek en op 5 momenten de
kwaliteit van leven en economische evaluatie vragenlijsten.

ECT groep:
ondergaan 6 keer een neuropsychologisch onderzoek en 5 maal vullen ze de
kwaliteit van leven en economische vragenlijsten in.

MDD controle groep:
ondergaan 6 keer een neuropsychologisch onderzoek en 5 maal vullen ze de
kwaliteit van leven en economische vragenlijsten in.


Al deze onderzoeken worden zo gepland, zodat de proefpersonen maximaal 7 (voor
DBS groep) en 6 maal (voor ECT, MDD controle en gezonde controle groep) naar
het AMC moeten komen.

Amendement:
De controlegroep zal 1 maal een SPECT scan ondergaan.