Studie naar de bruikbaarheid van een computertest voor neuropsychologisch onderzoek bij tweelingen en hun ouders.

De University of Pennsylvania heeft de gecomputeriseerde neuropsychologische
testbatterij ontwikkeld, welke momenteel veel gebruikt wordt in
wetenschappelijk onderzoek. Er waren diverse redenen die hebben geleid tot het
ontwikkelen van deze testbatterij, zoals logistieke problemen rondom de
traditionele pen-en-papier neuropsychologische taken. Deze vergen veel tijd om
af te nemen, proefleiders dienen getraind te worden in afname en scoring en
deze kunnen onder proefleiders verschillen. De tests in de CNP zijn gebaseerd
op reeds bestaande tests maar zijn aangepast tot computertaken, waarbij
domeinscores op zowel snelheid, accuratesse en efficientie verkregen worden
voor iedere taak. De cognitieve maten die door deze taken gemeten worden zijn
gerelateerd aan hersenstructuren en functioneren, zijn gerelateerd aan
psychiatrische stoornissen en lijken erfelijk bepaald te zijn. Om deze reden
worden de cognitieve maten beschouwd als geschikte endofenotypen in genetische
studies naar bijvoorbeeld schizofrenie en angst en depressie.

Het huidige onderzoek betreft een studie naar de bruikbaarheid, betrouwbaarheid
en validiteit van de Nederlandse versie van de Penn Web-based Neurocognitive
Battery (CNP). Hierin wordt onderzocht of de door ons vertaalde Nederlandse
versie bruikbaar is voor de doorsnee bevolking van Nederlands sprekende
jongeren en volwassenen (bijv zijn de instructies begrijpelijk ongeacht
leeftijd en opleidingsniveau van de participant?, zijn er floor/ ceiling
effecten voor één of meerdere subtest?, is de CNP geschikt om bij participanten
thuis af te nemen met een laptop? Wat is de lichamelijke reactie op de
testbatterij?) Tevens wordt de betrouwbaarheid van de verkregen scores op de 17
subtesten getest door de correlatie tussen monozygote tweelingparen te schatten
(fungeert als ondergrens van de test-hertest betrouwbaarheid). De validiteit
wordt getest door vergelijking met de gemiddelde scores en standaarddeviaties
zoals verkregen in vergelijkbare groepen in andere landen (bijvoorbeeld de VS
en de UK). Het uiteindelijke doel is het beschikbaar maken van een vertaalde
versie van de Penn Web-based Neurocognitive Battery die in vele landen wordt
gebruikt als neuropsychologische test in onderzoek naar normale en afwijkende
hersenontwikkeling.

Tijdens de studie komen de tweelingfamilies naar de VU universiteit of worden
de tweelingfamilies thuis bezocht door twee onderzoekers/onderzoeksassistenten.
Met behulp van de gecomputeriseerde testbatterij en een kort interview zal de
volgende informatie verzameld worden:
1. prestatiematen tijdens 17 verschillende CNP taken die een totaal van 30
cognitieve functies meten (zoals tempo van informatie verwerking, emotie
verwerking, aandacht, geheugen en executief functioneren).
2. covariaten die met de prestatie op de testbatterij kunnen samenhangen,
waaronder sekse, leeftijd, body mass index, opleiding, Een-Minuut-Leestest
(leesvaardigheid), huidig beroep (bij volwassenen), leefwijze, bloeddruk en
huidig medicijngebruik.

Bij de afname van de testbatterij zal tevens een registratie gemaakt worden van
het ECG en de thoraximpedantie voor het bepalen van de autonome
zenuwstelselreacties (m.n. hartslagvariabiliteitsmaten). Afname van de in dit
onderzoek gebruikte testbatterij zal ongeveer anderhalf uur duren. De
onderdelen Geheugentest * Woorden en Verbaal Redeneer Vermogen zijn aangepast
voor kinderen en volwassenen. Tussendoor nemen we drie maal vijf minuten pauze,
met in de laatste pauze een kort interview over de covariaten. Tijdens de
pauzes wordt tweemaal de bloeddruk gemeten met een armmanchet.

De computertaken zijn zo gebruiksvriendelijk mogelijk ingericht om de belasting
voor de proefpersoon minimaal te houden. In de instructie wordt duidelijk
aangegeven dat sommige onderdelen van de taakjes makkelijk en andere juist weer
heel moeilijk zijn. Verder krijgen de proefpersonen de keuze om naar de VU te
komen of om thuis te worden bezocht om zodoende ook de duur van het onderzoek
voor hen zo kort mogelijk te maken.