De effecten van cognitieve herwaardering op aandachtsbias en craving in alcohol afhankelijkheid: een ERP studie

Stoornissen in middelengebruik, waaronder alcohol afhankelijkheid, worden
gekenmerkt door verstoringen (biases) in de cognitieve verwerking, zoals het
automatisch detecteren van en het richten van aandacht op drugs-gerelateerde
stimuli. Deze biases zijn geassocieerd met drugsgebruik en terugval na periodes
van abstinentie en kunnen gemeten worden op elektrofysiologisch niveau. In
vergelijking met gezonde controles laten drugsgebruikers sterk vergrote
Event-Related Potentials (ERPs, P300 potentiaal en Laat Positief Potentiaal)
zien in reactie op drugs-gerelateerde stimuli dan in reactie op neutrale
stimuli. Dit reflecteert naar alle waarschijnlijkheid gefaciliteerde,
geelaboreerde en aandachtige verwerking van drugsgerelateerd materiaal. Het is
echter onduidelijk of deze vergrote aandachtige verwerking, tevens geobserveerd
in alcohol afhankelijke patiënten, impliciet of expliciet van aard is.
Daarnaast is het niet duidelijk of alcohol afhankelijk patiënten enkel
hypergevoelig zijn voor alcohol stimuli of voor motivationeel relevante stimuli
in het algemeen.

Verschillende studies hebben laten zien dat biases in cognitieve verwerking
beïnvloed kunnen worden door cognitieve controle strategieën. In deze studies
werd gebruik gemaakt van programma's waarin de aandacht hertraind werd
(attentional retraining-sessions). Het is echter niet duidelijk of de biases
ook intentioneel kunnen worden gemoduleerd. Een recente studie onder rokers
heeft laten zien dat craving naar sigaretten intentioneel gemoduleerd kon
worden door middel van cognitieve herwaardering. Hierbij werden er echter enkel
subjectieve maten gebruikt. Studies uit het emotie onderzoeksgebied hebben
gedemonstreerd dat ERP technieken veelbelovend zijn voor het onderzoeken van
cognitieve controle die uitgeoefend kan worden op aandachtige verwerking van
emotionele stimuli. Het toepassen van deze technieken op het vlak van
middelengebruik zou kunnen aantonen of drugsgebruikers intentionele controle
kunnen hebben over de cognitieve verwerking van drugs-gerelateerde stimuli.

Subproject 1: Het onderzoeken van de neurofysiologische correlaten van
impliciete en expliciete selectieve aandacht voor alcohol-gerelateerde stimuli
en emotionele stimuli in alcohol patiënten vergeleken met gezonde controles

Subproject 2: Het onderzoeken van de mogelijkheid voor alcohol patiënten om hun
neurale reactiviteit op alcohol-gerelateerde stimuli te reduceren door
gebruikmaking van cognitieve regulatie strategieën.

Alle participanten ondergaan een EEG opname. Tijdens deze opname doen de
participanten 2 taken; een oddball taak voor het meten van impliciete en
expliciete selectieve aandacht en een cognitieve herwaarderingstaak om de
mogelijkheid neurale reactiviteit op alcohol-gerelateerde stimuli te reduceren
te meten. Vooraf en tussen de taken door zullen verschillende vragenlijsten
worden afgenomen.
30 alcoholpatienten worden vergeleken met 30 gematchte, gezonde controles.
Deelnemers dienen in sobere toestand in het laboratorium te verschijnen.

EEG is een veilige en niet-invasieve manier om hersenactiviteit te meten. Er
zijn geen risico's aan verbonden. Deelnemers moeten ongeveer 45 minuten
relatief stilzitten, maar zitten op een zeer comfortabele stoel en mogen
tussendoor pauzes nemen.