Terugdringen van de blootstelling aan antibioticaresistente bacteriën -
de RedRes-studie

Intensief gehouden dieren (kalveren, varkens en kippen) zijn een reservoir voor
antibioticaresistente bacteriën en antibioticaresistente genen. Het gebruik van
antibiotica wordt algemeen beschouwd als één van de belangrijkste redenen voor
het ontstaan en de verspreiding van antibioticaresistente bacteriën. Door
implementatie van managementmaatregelen op varkens- en kalverbedrijven wordt
getracht de prevalentie van antibioticaresistente bacteriën in deze tak van
dierhouderij te reduceren en daarmee dus ook het risico voor de
volksgezondheid. Deze managementmaatregelen richten zich op het terugdringen
van antibioticagebruik, het verbeteren van hygiëne en het veranderen van
diercontactstructuren. Er wordt verondersteld dat deze maatregelen de
prevalentie en verspreiding van antibioticaresistente bacteriën terugdringt.
Tot nu toe is er nog geen onderzoek gedaan naar het eventuele effect van deze
maatregelen. Het is dus nog onduidelijk wat het kwantitatieve effect is van
deze maatregelen op antibioticaresistentie op varkens- en kalverbedrijven,
zowel bij mens als dier. Deze kennis is nodig om effectieve beheersmaatregelen
te ontwikkelen.

Primaire onderzoeksdoelen:

1. Het bepalen van het effect van een op maat gemaakt interventieprogramma
(aangaande verminderd antibioticagebruik, verbeterde hygiëne en veranderde
contactstructuren) op varkens- en kalverbedrijven op de mate van
antibioticarestistentie en de prevalentie van MRSA, ESBLs en CD bij mensen
wonend en/of werkend op deze bedrijven.

2. Het bepalen van het effect van een op maat gemaakt interventieprogramma
(aangaande verminderd antibioticagebruik, verbeterde hygiëne en veranderde
contactstructuren) op varkens- en kalverbedrijven op de mate van
antibioticarestistentie en de prevalentie van MRSA, ESBLs en CD bij dieren op
deze bedrijven.

3. Het bepalen van het effect van een op maat gemaakt interventieprogramma
(aangaande verminderd antibioticagebruik, verbeterde hygiëne en veranderde
contactstructuren) op varkens- en kalverbedrijven op de mate van
antibioticarestistentie en de prevalentie van MRSA, ESBLs en CD in de stallen
en leefomgeving.



Secundaire onderzoeksdoelen:

1. Het bepalen van de prevalentie van veegerelateerde MRSA bij zowel varkens en
kalveren als bij varkens- en kalverhouders aan het begin van de studie met
gebruik van neusswabs.

2. Het bepalen van de prevalentie van ESBLs en CD en de mate van
antibioticaresistentie bij zowel varkens en kalveren als bij varkens- en
kalverhouders aan het begin van de studie met gebruik van fecesmonsters.

3.Het bepalen van de prevalentie van veegerelateerde MRSA, ESBLs en CD en de
mate van antibioticaresistentie in omgevingsmonsters aan het begin van de
studie.

4.Beschrijven van associaties tussen antibioticaresistentie in dieren en
antibioticaresistentie in mensen met behulp van mathemathisch modelleren.

5. Voorspellen van antibioticaresistentie in de varkens- en
kalverproductieketen bij gebruik van verschillende interventiemaatregelen.

We zulen een pragmatische interventiestudie doen waarbij gedurende 18 maanden
herhaaldelijk antibioticaresistentie gemeten zal worden op 40 varkensbedrijven
en 51 kalverbedrijven bij zowel mens als dier. Het effect van verminderd
antibioticagebruik op de mate van antibioticaresistentie in mens en dier op
deze bedrijven wordt hierbij bestudeerd. Dit verminderde antibioticagebruik
wordt indirect gerealiseerd door het veranderen van diercontactstructeren en
het verbeteren van hygiëne en direct gerealiseerd door het antibioticagebruik
te verminderen.
De studie zal 18 maanden duren, waarin 4 momenten voor monstering gepland zijn.
Op elk monstermoment zullen de deelnemers zelf een neusswab en een
ontlastingmonster afnemen. Ook zal er bij elk monstermoment een enquête worden
ingevuld. MRSA zal worden bepaald in de neusswabs en ESBls, CD and de mate van
antibioticaresistentie zal worden bepaald in de ontlastingmonsters.

Deelname aan de studie neemt niet veel tijd in beslag en de metingen zijn niet
invasief. Gedurende de studieperiode van 18 maanden zullen 4 momenten voor
monstering zijn. Op elk monstermoment zal de deelnemer zelf een neusswab en een
ontlastingmonster afnemen, dit wordt in het algemeen niet als belastend
ervaren. Ook zal er tijdens elk monstermoment een enquête worden ingevuld. De
risico's voor deelname zijn te verwaarlozen en de belasting is minimaal. Om de
prevalentie binnen een huishouden te bepalen, is het van belang dat alle
medewerkers en gezinsleden van de varkens- en kalverhouders (inclusief
minderjarigen en eventueel wilsonbekwamen) monsters afnemen om MRSA, ESBLs, CD
en de mate van antibioticaresistentie te laten bepalen.