Effecten van een meerzijdig pijn management programma op afstand bij patiënten met kanker * pilot studie

De prevalentie van pijn bij kanker is hoog (59% van de patiënten onder
curatieve behandeling, 64% van de patiënten in een vergevorderd stadium, 33%
van de patiënten die genezen zijn). Pijn heeft een enorme impact op het
functioneren van patiënten en kan leiden tot angst en depressie. Volgens de WHO
ladder en nationale richtlijnen zou 70-90% van de patiënten adequate
pijnstilling moeten krijgen. Toch wordt adequate pijnbehandeling slechts in 50%
van de patiënten met kanker gerealiseerd. Vanuit het perspectief van de
organisatie, de professional en de patiënt dragen verschillende factoren
hieraan bij. Tekortkomingen in de huidige pijnbestrijding, samen met
veranderingen in demografie en toekomstige ontwikkelingen in de zorg, maken het
noodzakelijk dat de patiënt in de thuissituatie meer betrokken wordt in het
eigen pijn management.

Doel van deze pilotstudie is het verkrijgen van inzicht in technisch
functioneren, bruikbaarheid, acceptatie, volledigheid en haalbaarheid van de
telemonitoringsinterventie en organisatie van zorg voor zowel patiënten als
deelnemende health professionals (verpleegkundigen, behandelend artsen en het
multidisciplinair team). Op basis van de bevindingen tijdens de pilotstudie
zullen de interventie en zorgorganisatie worden verbeterd. Na afloop van de
pilot en daaruit voortvloeiende aanpassingen zal volgens planning een
grootschalige interventiestudie worden opgestart.

Uiteindelijk doel van de interventie en de grotere evaluatiestudie is om
patiënten ondersteuning te bieden in het zelf managen van hun
kanker(gerelateerde) pijn. Door monitoring, terugkoppeling, feedback, educatie
en contact met de verpleegkundige wordt beoogd zelfmanagement te bevorderen
teneinde de pijnintensiteit te verminderen.

Deze pilotstudie zal plaatsvinden in de regio*s Maastricht Heuvelland en
Oostelijk Zuid Limburg, adherentiegebieden van het MUMC+ en Atrium MC. De
patiënten zullen voor een periode van vier weken deelnemen aan de studie. Bij
aanvang vindt een huisbezoek plaats waarbij de verpleegkundige een uitgebreide
pijnanamnese afneemt en de onderzoeker instructies geeft over het gebruik van
de tablet-pc. Halverwege en na afloop van de pilot-studie gaat de onderzoeker
nogmaals op huisbezoek voor een semi-gestructureerd interview.

De interventie bestaat uit 1) een web-applicatie voor de apotheker om de pijnmedicatie in te voeren en te wijzigen; 2) een tablet-pc-applicatie voor de patiënt om pijn, symptomen en medicatie te monitoren; 3) een web-applicatie voor de verpleegkundige om de data te monitoren en te analyseren; en 4) een web-applicatie voor de behandelend arts om data van zijn of haar eigen patiënt(en) in te zien en om informatie uit te wisselen met de verpleegkundige. Dit systeem is ingebed in een zorg organisatie waarin betrokken zorgprofessionals communiceren en samenwerken om bij te dragen aan de meest optimale pijnbehandeling voor hun patiënten. In deze pilotstudie worden enkel de tablet-pc-applicatie voor de patiënt en de web-applicatie voor de verpleegkundigen getest. Applicatie patiënt: Patiënten krijgen de tablet-pc om tweemaal daags een aantal vragen te beantwoorden over pijn (pijn nu, aantal pijnaanvallen, ergste pijn), andere symptomen (zoals misselijkheid, duizeligheid en obstipatie), tevredenheid met pijnstilling, wijzigingen in pijnmedicatie en activiteit/slapen. Daarnaast wordt de patiënt verzocht om het gebruik van basis- en zo nodig medicatie af te vinken in een medicatie overzicht waarin medicatie gerangschikt is naar tijdstip. De data over pijn en medicatie worden beveiligd verstuurd naar de server. Vandaaruit krijgt de patiënt een terugkoppeling in de vorm van een grafiek die hem of haar inzicht geven in de eigen situatie. Educatie is ook onderdeel van de interventie. Gedurende de inclusieperiode krijgt de patiënt meerdere malen educatie topics aangeboden over: oorzaken van pijn, behandeling van pijn, medicatiefeiten en fabels, het herkennen van symptomen die actie vereisen, en wat de patiënt zelf aan de pijn en andere symptomen kan doen. De pijn educatie is gebaseerd op en getest tijdens eerdere studies. Patiënten hebben tevens de mogelijkheid om vragen of opmerkingen te plaatsen voor de verpleegkundige, een soort e-consult. Applicatie verpleegkundige: De verpleegkundige krijgt eveneens een vertaling van de data via de web-applicatie. Hij of zij krijgt toegang tot de web-applicatie met een inlognaam en -wachtwoord om patiëntendata dagelijks te monitoren en te analyseren. Aan de hand van een decision support system (kleuren, symbolen en slimme weergave), heeft de verpleegkundige snel inzicht in welke patiënten op basis van hun data aandacht en actie vereisen of een vraag of opmerking hebben geplaatst. Data kunnen aanleiding geven tot stapsgewijze verpleegkundige interventie (feedback en advies via de tablet-pc, telefonisch contact opnemen met de patiënt, een huisbezoek afleggen, overleggen met de pijnspecialist, een consult bij de pijnspecialist, de situatie van de patiënt bespreken in het multidisciplinair overleg of het advies aan de behandelend arts om medicatie te wijzigen). In de pilotstudie neemt de verpleegkundige eveneens verantwoordelijkheid voor het invoeren en actueel houden van het medicatieoverzicht van de patiënt.

Het risico dat verbonden is aan deelname aan het onderzoek is minimaal omdat de
situatie van de patiënt vertrekpunt is voor het verder instellen van de
pijnbehandeling. Het dagelijks monitoren van de eigen situatie zou er wel toe
kunnen leiden dat patiënten gefocust raken op pijn en mogelijk angstig worden
door het inzicht in de eigen situatie. De verpleegkundige zal hier aandacht aan
besteden. Tegenover de belasting en minimale risico*s staat dat patiënten
wellicht beter inzicht krijgen in het verloop van hun pijn en de relatie tussen
hun pijnbeloop en medicatiegebruik en activiteit/slapen. Middels deze
interventie worden zij uiteindelijk beter in staat geacht om op adequate wijze
om te gaan met hun pijn en andere symptomen. Daarnaast kan de pijnbehandeling
beter en sneller optimaal worden ingesteld, door dagelijkse monitoring en
beoordeling. Uiteindelijk wordt beoogd de pijnintensiteit te verminderen.