Wat is de effectiviteit van MBCT bij volwassenen met een chronische, therapie-resistente depressie in een GGZ setting?

Depressie is een belangrijk volksgezondheidsprobleem met een hoge prevalentie
en ziektelast. Een groot aantal patiënten
verbeteren niet met de huidige beschikbare psychofarmacologische en
psychologische behandelingen. Mindfulness based cognitieve therapie
(MBCT) heeft bewezen effectief te zijn in het voorkomen van terugval bij
patiënten met terugkerende depressies.

Eerder, ongecontroleerd onderzoek heeft laten zien dat MBCT ook effectief kan
zijn bij patienten die op dit moment depressief
zijn (Kenny et al., 2007). In een kleine, gerandomiseerde studie van MBCT in 28
depressieve patienten met een chronisch en
recidiverend ziektebeloop, toonde ook Barnhofer (2009) een 50% reductie in
depressieve klachten aan. Zeven van de 10
depressieve deelnemers aan de MBCT groep voldeden na afloop niet meer aan de
diagnostische criteria. Uit een recent door ons uitgevoerde gerandomiseerde
trial van meer dan 200 patiënten met terugkerende depressie bleek ook dat MBCT
net zo effectief is bij mensen die op dit moment depressief zijn als bij
diegenen die in remissie zijn (van Aalderen et al., 2011). De effectsize van
MBCT in het verminderen van depressieve klachten bleek groot (Cohen's d=0.53)
en onafhankelijk van de mate van depressieve klachten aan het begin van de
behandeling.

De effectiviteit van MBCT bij mensen met terugkerende depressies die op dit
moment depressief zijn schept interessante mogelijkheden om de effectiviteit
van MBCT te onderzoeken bij mensen met chronische, therapie-resistente
depressie. MBCT is tot nu toe slechts opgenomen in de richtlijn voor mensen met
drie of meer eerdere depressies en wordt dus niet aan deze doelgroep
aangeboden. Naast specifieke effecten op cognities en stemming kan MBCT
mogelijk ook bijdragen aan het gevoel van empowerment bij mensen met
chronische depressie terwijl de wijze van aanbieden (groepsgewijze training)
tegemoet komt aan de behoefte aan steun en contact met lotgenoten.
Niet alleen kan MBCT bij patiënten met een chronische, therapie-resistente
depressie resulteren in een vermindering van klachten, maar ook in een
vermindering van de hieraan gerelateerde zorg en dus kosten.

Het doel van deze randomised clinical trial is om te onderzoeken wat de
effectiviteit is van MBCT bij volwassenen met een chronische,
therapie-resistente depressie in een GGZ setting.

Het onderzoek zal een gerandomiseerde klinische trial zijn met een cross-over
design. Patiënten zullen na een baseline interview gerandomiseerd worden over
MBCT toegevoegd aan de reguliere behandeling en reguliere behandeling als
zodanig. De controlegroep krijgt na drie maanden alsnog MBCT. De twee groepen
zullen vervolgens nog 6 maanden vervolgd worden.

Mindfulness based cognitieve therapie (MBCT) in vergelijking met reguliere zorg.

Voor de patiënten die gerandomiseerd worden in ofwel de MBCT conditie of de
reguliere zorg conditie zal de belasting bestaan uit deelname aan de 8-weekse
cursus. Daarnaast wordt van de deelnemers verwacht dat zij thuis dagelijks
oefeningen doen.
Daarnaast is er een baseline interview van een uur, gevolgd door drie follow-up
interviews bestaande uit vragenlijsten, ook een uur, voor de interventie groep
en vier follow-up interviews voor de controlegroep (die eerst drie maanden care
as usual krijgt)