Visualisatie van dopaminerge functie door middel van phMRI in gezonde vrijwilligers en amfetamine gebruikers.

Amfetamine is een drug die gebruikt wordt voor de behandeling van onder andere
narcolepsie en attention deficit hyperactivity disorder
(ADHD), maar het wordt ook geregeld recreatief gebruikt. Dierproeven laten
echter zien dat herhaald gebruik van hoge doses amfetamine neurotoxische
effecten hebben op het dopaminerge neurotransmitter systeem. In humane studies
is er ook bewijs dat recreatief gebruik van gecombineerd d-amfetamine en
ecstasy schadelijk is voor dopamine neuronen.

Er is een duidelijk tekort aan studies die amfetamine neurotoxiciteit
onderzoekt in mensen, wellicht omdat bij de meeste imaging technieken, zoals
Positron Emission Tomography (PET) en Single Photon Emission Computed
Tomography (SPECT), radioactieve straling vrijkomt en het relatief duur is.
Het is recentelijk aangetoond dat DA functie ook non-invasief kan worden
bestudeerd met Magnetic Resonance Imaging (MRI) door de hemodynamische
veranderingen te meten na een farmacologische challenge met dextro-amfetamine
(d-amfetamine). Farmacologisch geinduceerde veranderingen in de hemodynamische
repons kunnen gemeten worden m.b.v. het BOLD signaal (blood oxygenation-level
dependent) contrast en arterial spin labelling (ASL). Echter, het is
onduidelijk wat de exacte onderliggende neurale processen zijn die
gevisualiseerd worden door middel van farmacologische MRI. Mogelijk geeft het
de hoeveelheid dopamine die vrijkomt weer. Dit kan ook worden gemeten met
behulp van IBZM-SPECT met een amfetamine challenge.
Daarom onderzoekt het huidige voorstel de validiteit van BOLD- en ASL based
phMRI voor het meten van DA functie in de hersenen in vergelijking met de
gouden standaard [123I]IBZM in 20 gezonde mannelijke vrijwilligers en 20
amfetamine gebruikers. Het is de verwachting dat phMRI uiteindelijk een nieuwe
horizon zal openen in de diagnostiek en behandeling van personen die
bloodgesteld zijn aan amfetamine alsmede kinderen en adolescenten die lijden
aan neuropsychiatrische ziekten als ADHD.

Het doel is om te onderzoeken of het verschil in signaal van de farmacologische
MRI (BOLD of ASL) in amfetamine gebruikers and gezonde proefpersonen
gerelateerd is aan dopamine afgifte en/of D2 receptor dichtheid. Verder wordt
onderzocht welke techniek (BOLD of ASL) het beste is om dopamine
neurotoxiciteit in hersenen te meten wanneer het vergeleken wordt met SPECT, de
gouden standaard.

BOLD- en ASL based phMRI studies zullen worden uitgevoerd en vergeleken met de
gouden standaard: IBZM SPECT. Er zullen in het totaal 2 beeldvormde onderzoeken
worden uitgevoerd: de IBZM SPECT scan zal met tussenposen van 2-3 weken
verschillen van de BOLD en ASL-based phMRI studie. Deze kunnen in 1 scan
sessie worden uitgevoerd, voor en na toediening van een lage dosis i.v.
d-amfetamine.

De belasting van het onderzoek wordt als matig ingeschat (2 hersenonderzoeken
met i.v. injectie van een radioligand en amfetamine). De risico's zijn
verwaarloosbaar klein. MRI is een non-invasieve methode. In het onderzoek wordt
tweemaal een lage dosering d-amfetamine (0.3 mg/kg i.v.) toegdiend tijdens de
MRI studie. De lage dosering d-amfetamine wordt tegewoordig routinematig
toegediend bij PET en SPECT studies om de amfetamine geinduceerde dopamine
release te bestuderen. De apotheek van het AMC zal zorgdragen voor de levering
van d-amfetamine
conform GMP annex 13. Bijwerkingen van zulk een lage dosring d-amfetamine zijn
er nauwelijks: het is bekend dat sommige proefpersonen een sterke toename in
het geluksgevoel, rusteloosheid en energie ondervinden, terwijl anderen geen
noemenswaardige effecten zullen bemerken. Het stralingsrisico van de SPECT scan
is geclassificeerd als categorie II. Daarnaast, [123I]IBZM is een registreerd
radioligand, welke
wordt geproduceerd volgens GMP-criteria.