Implementatie van een Transcutane Bilirubinemeter bij Pasgeborenen: een Randomized Controlled Trial

Neonatale icterus (geelzucht) komt bij 60-70% van alle Nederlandse pasgeborenen
voor. (Dijk et al., 2008) De gele huidskleur wordt veroorzaakt door
hyperbilirubinemie. Dit is meestal onschuldig en gaat in de eerste levensweek
voorbij. Ernstige hyperbilirubinemie kan echter neurologische schade
veroorzaken (kernicterus). Om neurologische schade te voorkomen zijn
(inter)nationaal grenswaarden van serumbilirubinewaarden vastgesteld voor het
starten van fototherapie of wisseltransfusie. (Dijk et al., 2008; American
Academy of Pediatrics, 2004)

Op dit moment wordt op de kinder- en kraamafdeling van de Isala klinieken door
visuele inschatting de mate van geelzien bepaald. Conform de Nederlandse
richtlijn (levels of evidence: B-D) (Dijk et al., 2008) wordt afhankelijk van
deze individuele inschatting van verpleegkundigen en/of kinderartsen besloten
of er bloed (serumbilirubine) geprikt moet worden. In de Nederlandse richtlijn
wordt afgeraden bij alle gele pasgeborenen bloed te prikken. Veel prikken
levert namelijk, naast lichamelijke, emotionele stress bij baby en ouders,
onnodige kosten op. (Dijk et al., 2008) De genoemde visuele inschatting van de
geelheid is echter onbetrouwbaar en leidt, ook in de Isala klinieken, tot veel
bloedafnames. (Webster et al., 2006; Szabo et al., 2004)

Een bruikbaar alternatief voor de visuele inschatting van gele huid is een
transcutane bilirubinemeter. (Dijk et al., 2008) Een transcutane
bilirubinemeter is een gevalideerd meetinstrument dat een betrouwbare
inschatting geeft van de serumbilirubine-concentratie. (Mishra et al., 2009;
Willemsen & Korver, 2007; Maisels et al., 2004)
Behoudens observationele studies naar de betrouwbaarheid van de transcutane
metingen is slechts weinig bekend over het effect van het daadwerkelijke
gebruik van de transcutane bilirubinemeter op de kwaliteit van de patiëntenzorg
en de kosteneffectiviteit. In 2006 is in een evidence based richtlijn door de
National Academy of Biochemistry vastgesteld dat het nodig is om de
implementatie van een transcutane bilirubinemeter te evalueren op klinische
uitkomsten, kortere opnameduur, minder bloedafnames en kosteneffectiviteit.
(Kazmierczak et al., 2006)
Er zijn sindsdien 4 observationele studies verschenen, waarbij retrospectief
een reductie in bloedafnames en/of kostenbesparing (door Philips:
McKenzie&Palmer, 2010) is vastgesteld. (Hartshorn&Buckmaster, 2009; De Luca et
al., 2007; Willemsen&Korver, 2007) Er is 1 RCT verschenen, die een reductie in
bloedafnames laat zien op een kraamafdeling in India. (Mishra et al., 2009) De
patiëntenpopulatie en de standard-of-care in India zijn niet vergelijkbaar met
de Nederlandse situatie.

Om deze redenen willen we een gerandomiseerde gecontroleerde studie verrichten
naar het effect van het gebruik van een transcutane bilirubinemeter vergeleken
met de huidige standaard, de visuele inschatting, op het gebruik van
diagnostiek (bloedafnames), de toegepaste behandeling (fototherapie en
wisseltransfusie), opnameduur en kosten.

Het optimaliseren van de kwaliteit en kosteneffectiviteit van zorg voor
icterische (gele) pasgeborenen in de Isala Klinieken.

Een gerandomiseerde gecontroleerde studie, waarbij het gebruik van de
transcutane bilirubinemeter vergeleken wordt met de huidige standaard zorg,
namelijk de visuele inschatting van de mate van gele huidskleur door de
individuele zorgverlener.

Gele pasgeborene in de interventiegroep: krijgt een transcutane bilirubinemeting. (De JaundiceMeter-103® wordt volgens de voorschriften van Dräger gebruikt.) •Als transcutane meting <50 μmol/L = 300 μmol/L: serumbilirubine. •Als transcutane meting >=50 μmol/L = 32 weken - < 36 weken: iedere ochtend een transcutane bilirubinemeting. Bij sterke stijging of bijna 50 μmol/L s avonds nogmaals. Gele pasgeborene in de controlegroep (standaard praktijk): de mate van gele huidskleur wordt visueel ingeschat. •De arts of -assistent of verpleegkundig specialist beoordeelt of serumbilirubine bepaald moet worden. Bij een zwangerschapsduur <=34 weken: standaard op dag 3 en 4 een serumbilirubine ongeacht de mate van gele huidskleur.

niet invasieve interventie die maximaal 5 seconden duurt
geen risico