Seksueel misbruik en gezinsrelaties: Het effect van het delen van het traumaverhaal met ouders

Vele studies hebben onderzoek gedaan naar de invloed van de emotionele reacties
van ouders op de aanpassing van kinderen na seksueel misbruik, maar slechts
weinigen hebben onderzocht wat de relationele gevolgen zijn van de ontdekking
van seksueel misbruik en de emotionele reactie van de ouders. Systematisch
empirisch onderzoek naar de effecten van seksueel misbruik op de ouder-kind
relatie, de relatie tussen de ouders en opvoedingsvaardigheden ontbreekt. Omdat
deze relationele effecten een cruciale rol spelen in de aanpassing van kinderen
na seksueel misbruik, is het doel van dit onderzoek te onderzoeken wat de
relationele effecten zijn van het ontdekken van seksueel misbruik op de
aanpassing en de behandeluitkomsten van kinderen. Daarnaast is het onduidelijk
of het delen van het trauma verhaal met de ouders gunstig is. In dit onderzoek
worden alleen gezinnen betrokken waarvan geen van de ouders de dader is. We
verwachten dat in gezinnen waar seksueel misbruik is ontdekt, in vergelijking
met gezinnen waar geen seksueel misbruik heeft plaatsgevonden, de ouder-kind
relatie en de relatie tussen de ouders zijn aangetast, en dat deze relationele
effecten een cruciale rol spelen in de aanpassing van kinderen na het
misbruik. We veronderstellen dat het delen van het traumaverhaal de ouder-kind
relatie zal verbeteren en de symptomen zal verminderen. De resultaten van dit
onderzoek zullen bijdragen aan de groeiende literatuur die is gericht op het
identificeren van de meest effectieve onderdelen van interventies voor kinderen
die seksueel misbruikt zijn.

Studie 1: Onderzoeken hoe de relatie van de ouders en de ouder-kind relaties in
families waar seksueel misbruik heeft plaatsgevonden verschillen van de relatie
van de ouders en de ouder-kind relatie in families waar geen seksueel misbruik
heeft plaatsgevonden, en hoe deze relationele effecten gerelateerd zijn aan de
aanpassing van de kinderen aan het seksueel misbruik.
Studie 2: Het effect onderzoeken van het delen van het trauma verhaal tijdens
de therapie met de ouder(s) op behandeluitkomsten, aanpassing, de ouder-kind
relatie en opvoedingsvaardigheden in vergelijking met het delen van het
traumaverhaal met alleen de therapeut.

Studie 1 zal gebruik maken van een niet-experimenteel design. Studie 2 zal
gebruik maken van een multicenter randomized controlled trial met metingen
voor, tijdens en na de behandeling met een follow-up van 6 maanden.

De Horizon interventie voor seksueel misbruikte kinderen is een groeps therapie gebaseerd op Trauma Gerichte-Cognitieve Gedragstherapie principes (TG-CGT). De interventie bestaat uit TG-CGT-modules zoals beschreven door Cohen, Mannarino en Deblinger (2006), zoals psycho-educatie, exposure, opvoedingsvaardigheden, ontspanning en stress management, affectieve expressie en modulatie, cognitieve coping en verwerking, trauma verhaal, ouder-kind interactie sessies en de verbetering van de toekomstige veiligheid en ontwikkeling. De verschillen met TF-CGT zijn dat de Horizon wordt gegeven in groepen in plaats van individuele sessies en de Horizon zich richt op specifieke symptomen en problemen in verband met het seksueel misbruik. Het belangrijkste doel van de Horizon is kinderen begeleiden in het verwerken van de traumatische gebeurtenis(sen). Kinderen leren om emoties te voelen en te vertrouwen op anderen. Horizon componenten zijn ontworpen om negatieve emotionele en gedragsmatige reacties te reduceren of te voorkomen, zoals PTSS-symptomen, depressie, angst, en andere problemen die verband houden met de traumatische gebeurtenis(s). De Horizon bestaat uit 14 wekelijkse parallelle sessies van 90 minuten voor de ouders (niet de daders) en kinderen. Elke sessie richt zich op een bepaald thema, zoals emoties, woede en nachtmerries.

Studie 1 zal zich richten op het observeren van de familierelaties in gezinnen
waar seksueel misbruik heeft plaatsgevonden. Deze gezinnen zijn doorverwezen
naar verschillende Kinder- en Jeugdtraumacentra en zullen worden behandeld. De
deelnemers van dit onderzoek zullen eenmaal vragenlijsten invullen en deelnemen
aan twee observatie taken (FIT en AEED). Dit duurt ongeveer 1,5 uur in totaal
voor zowel ouders als kinderen. De observatie taken duren 30 minuten. Kinderen
zullen maximaal 35 minuten vragenlijsten invullen. Eerder onderzoek toonde geen
negatieve effecten aan van de observatie taken en kinderen rapporteerden
plezier te beleven aan de FIT en de AEED (Oppenheim et al., 2009; Willemen,
Schuengel & Koot, 2011). De vragenlijsten ten behoeve van de standaard
klinische eveluaties kunnen herinneringen ophalen aan de traumatische
gebeurtenis(sen) bij de ouders, maar ouders rapporteerden in een pilot studie
dat de aanvullende vragen binnen de huidige studie relatief eenvoudig zijn.
Kinderen zullen herinnerd worden aan de traumatische gebeurtenis(sen) door de
standaard klinische diagnostische evaluatie, maar niet door de aanvullende
vragenlijsten. In een pilot studie rapporteerden zowel ouders als kinderen dat
de aanvullende vragen makkelijk en licht zijn in vergelijking met de standaard
klinische diagnostische evaluatie. Het invullen van de vragenlijsten wordt
professioneel begeleid door onderzoekers en opgeleide studenten. Als het
invullen van de vragenlijsten belastend is voor ouder of kind, hebben zij de
mogelijkheid om (tijdelijk) te stoppen. De risico's voor deelname aan deze
studie worden daarom beschouwd als verwaarloosbaar.
Gezinnen die ook deelnemen aan studie 2 hebben vier extra meetmomenten. Drie
van deze metingen duren ongeveer een uur en de andere meting zal 20 minuten
duren voor de ouders en 35 minuten voor de kinderen. Wekelijkse metingen zullen
10 minuten duren voor ouder en kind. De afname van vragenlijsten en de
observatie taken vinden op een aparte dag plaats voor de behandeling begint en
na de laatste sessie om te voorkomen dat dit de therapie beïnvloedt en om
ouders en kinderen minimaal te belasten. De families random worden toegewezen
aan het delen van de trauma verhaal met therapeut conditie of het delen van de
trauma verhaal met ouder(s) conditie. In de afgelopen 10 jaar was het delen van
het trauma verhaal van de ouders niet opgenomen in de Horizon interventie. De
Horizon interventie is gebaseerd op Trauma Gerichte - Cognitieve Gedrags
Therapie (TG-CGT) (zie p. 20 van het onderzoeksprotocol) en TG-CGT is effectief
in het verminderen van emotionele en gedragsproblemen en PTSS-symptomen
(Silverman et al.., 2008). Eerder onderzoek heeft niet aangetoond dat het
toevoegen van het delen van het trauma verhaal met de ouders effectiever is dan
het weglaten van deze component. Op basis van de literatuur verwachten we dat
het delen met ouder(s) gunstiger is doordat het de ouder-kind relatie
verbetert, maar onze studie zal deze hypothese moeten bevestigen. De risico's
voor deelname aan deze studie worden daarom beschouwd als verwaarloosbaar.
De observatie taken en een deel van de vragenlijsten van deze studie zijn
goedgekeurd door de METC voor het onderzoek van prof. dr. F. Lamers-Winkelman
(protocol ID 80-82435-98-8010 / 3). Deze studies zijn niet eerder gedaan en
kunnen niet worden uitgevoerd met volwassenen. De studie is dan ook
groep-gerelateerd.