Een gerandomiseerde, dubbelblinde, placebo-gecontroleerde studie naar fluoxetine bij progressieve multiple sclerosis (FLUOX-PMS)

Op basis van de hypothese dat fluoxetine kan de antigeen-presenterende
capaciteit van gliacellen kan onderdrukken hebben we een pilot-studie bij
patiënten met relapsing-remitting MS uitgevoerd en vonden dat een dagelijkse
dosis van 20 mg de vorming van nieuwe inflammatoire laesies leek te kunnen
verminderen.
De progressieve fase van MS weerspiegelt een slecht begrepen verraderlijke
axonale degeneratie die leeftijd-gerelateerd is en onafhankelijk is van
terugvallen. De op dit moment beschikbare ziekte-beïnvloedende behandelingen,
die werken door aanpassing van de immuunrespons, zijn niet effectief in
progressieve MS.

Een mechanisme waarvan gedacht wordt dat het betrokken is bij de wijdverspreide
axonale degeneratie bij MS is een verminderde axonale energiehuishouding en
axonale glutamaat toxiciteit. Proton magnetische resonantie spectroscopie heeft
verlaagde niveaus van N-acetyl aspartaat (NAA), dit is een marker van axonale
mitochondriale stofwisseling, en verbeterde niveaus van glutamaat 7 in de
normaal uitziende witte stof van de hersenen bij MS-patiënten aangetoond.

Astrocyten in MS hebben een tekort aan beta2-adrenerge receptoren die betrokken
zijn bij (1) de release van de hersenen afgeleide neurotrofe factor, en (2)
astrocytaire glycogenolyse wat noodzakelijk isn voor het onderhoud van
natrium-afhankelijke glutamaat opname, en de vrijlating van lactaat, dat is een
energie-bron voor axonen.

Fluoxetine kan axonaal verlies dat ten grondslag ligt aan de progressieve fase
van MS verminderen, omdat het glycogenolyse met lactaat release stimuleert en
de productie van brain-derived neurotrophic factor in knaagdieren astrocyten
culturen verhoogt . We vonden dat 2 weken behandeling met fluoxetine (de eerste
week 20 mg / dag en de tweede week 40 mg / dag) de cerebrale witte stof NAA /
creatine ratio significant verbeterde, hetgeen wijst op een verbetering van de
axonale mitochondriale energiemetabolisme.

Wij vermoeden dat bij mensen met multiple sclerose de verwerking van
energiestoffen zoals suikers (energiemetabolisme) niet optimaal verloopt in de
hersenen. Dit zou volgens ons een verklaring kunnen bieden voor de progressieve
achteruitgang van de ziekte. Momenteel bestaan er verschillende therapeutische
mogelijkheden voor vormen van multiple sclerose waarbij er opstoten zijn (zgn.
*relapsing remitting multiple sclerose*). Voor de progressieve vormen zonder
opstoten (zgn. *primaire en secundaire progressieve multiple sclerose*) bestaat
er geen behandeling die deze progressie afremt.
Indien we het energiemetabolisme zouden kunnen verbeteren door medicatie toe te
dienen, vermoeden we dat dit een nieuwe manier zou kunnen zijn om de
progressieve achteruitgang van multiple sclerose af te remmen.
Van fluoxetine is al een aantal keer aangetoond dat deze stof het
energiemetabolisme bij multiple sclerose kan verbeteren. Met deze studie willen
we nu nagaan of dit ook leidt tot het afremmen van de progressieve fase over
langere termijn.

Gerandomiseerd, dubbel-blind, placebo-gecontroleerd

Fluoxetine of placebo

Fluoxetine is een geneesmiddel dat reeds sinds meer dan 20 jaar gebruikt worden
voor de behandeling van depressie. Er zijn echter meer en meer aanwijzingen dat
fluoxetine beschermende effecten op de zenuwcellen zou hebben. Zoals bij alle
gebruik van medicatie, is er een risico op bijwerkingen, doch deze zijn goed
gekend en meestal gering. Meest voorkomende bijwerkingen zijn: maag- en
darmklachten, sufheid en slaperigheid bij het begin van de behandeling, gedaald
libido, hoofdpijn.
De MRI hersenen houden geen enkele stralingsbelasting in. Er wordt ook geen
gebruik gemaakt van radioactieve stoffen of van contrastmiddelen.
Het is mogelijk dat de studiemedicatie het ziekteproces van multiple sclerose
afremt en dus voordeel biedt , maar omdat dit een onderzoek betreft, kan dat
voordeel ook niet gegarandeerd worden. Voor de patiënten in de placebo groep
valt er geen direct effect te verwachten op het ziektebeloop.