De invloed van stress op cognitief functioneren bij de
ziekte van Parkinson

De ziekte van Parkinson is een progressieve neurodegeneratieve aandoening.
Naast motorische symptomen komen cognitieve stoornissen veel voor. Cognitieve
stoornissen komen in ongeveer de helft van de Parkinsonpopulatie voor en zijn
meestal progressief. Gedurende het beloop van de ziekte moeten patiënten
complexe medische beslissingen maken. Uit onderzoek komt naar voren dat
medische besluitvormingscapaciteit bij Parkinson patiënten wordt beïnvloed door
cognitieve problemen. Het blijft onduidelijk welke factoren bijdragen aan de
progressie van Parkinson. Gezien de lage kwaliteit van leven onder patiënten
met een Parkinsondementie, maakt het bijzonder interessant om te onderzoeken of
psychologische factoren bijdragen aan cognitieve achteruitgang bij Parkinson.
Het is bekend dat minimale psychologische stress motorische symptomen kan doen
toenemen. Verder werd er een associatie gevonden tussen neuroticisme en een
verhoogd risico op Parkinson. Er zijn echter geen studies die de invloed van
psychologische stress op cognitief functioneren bij de ziekte van Parkinson
hebben onderzocht. Studies die andere ziektebeelden onderzochten geven
aanwijzingen voor een negatieve associatie tussen stress en cognitief
functioneren. Gezien minimale psychologische stress bij Parkinson zorgt voor
een toename van motorische symptomen, verwachten we dat psychologische stress
ook een belangrijke impact heeft op cognitief functioneren en als gevolg
daarvan ook op de medische besluitvormingscapaciteit. Dit is belangrijk voor
patiënten en hun families omdat ze in de loop van de ziekte vaak moeilijke
beslissingen over de medische zorg moeten maken. Rekening houdend met
secundaire preventie van Parkinsondementie, psychologische interventies gericht
op stressmanagement kunnen een belangrijke meerwaarde hebben naast medische
behandeling.

Het onderzoeken of stress (chronische en acute) cognitief functioneren
beïnvloedt in de ziekte van Parkinson.

Prospectieve longitudinale cohort studie waarbij een Parkinson populatie
vergeleken wordt met een gezonde controlegroep

Participanten krijgen twee keer een neuropsychologisch onderzoek (basismeting
en twee jaar follow-up). De duur van het neuropsychologisch onderzoek is
ongeveer 150 min. Participanten worden daarnaast gevraagd om voorafgaand aan de
neuropsychologische onderzoeken 5 keer een speeksel monster (cortisolmetingen)
middels wattenstaafjes bij zichzelf thuis af te nemen (15 min.). Voorafgaand
aan de basismeting worden participanten ook gevraagd om een paar vragenlijsten
thuis in te vullen (30 min.). Tussen de basismeting en follow-up
neuropsychologische meting worden participanten gevraagd om een
stressvragenlijst iedere twee maanden thuis in te vullen. Het invullen van deze
stressvragenlijst duurt ongeveer 15 min. De neuropsychologische onderzoeken,
speeksel monsters nemen en het invullen van de vragenlijsten vergen een
bepaalde mate van concentratie waarvan een participant kan herstellen na een
korte pauze. Gedurende het eerste neuropsychologisch onderzoek zal een
neuropsychologische test gebruikt worden als stress inductie. Na het onderzoek
zal uitgebreide debriefing plaatsvinden en wordt er een relaxatieoefening
gedaan om ervoor te zorgen dat participanten ontspannen naar huis gaan. De
risico's van het onderzoek zijn te verwaarlozen. Parkinson patiënten zijn
gewend aan neuropsychologisch onderzoek binnen de klinische praktijk.
Participanten zullen geen direct voordeel hebben van het onderzoek. De
belasting van deelname aan het onderzoek vinden we rekening houdend met de
mogelijke opbrengst van het onderzoek de moeite waard. Er is namelijk
nauwelijks kennis betreffende de invloed van stress op het beloop van de ziekte
van Parkinson. Onderzoek hieromtrent heeft mogelijk grote implicaties voor de
behandeling van Parkinson.