Het effect van lengte op veneuze bloedstroom

INTRODUCTIE EN RATIONALE
Nederland telt zo*n 800.000 mensen die lang zijn (> 1.90 m voor mannen en >
1.80 m voor vrouwen) en ongeveer 2500 mensen die klein zijn (< 1.51 m voor
mannen en < 1.45 m voor vrouwen). Het aantal lange mensen zal naar verwachting
nog stijgen. Een recent onderzoek liet zien dat kleine mensen een duidelijke
reductie hebben in gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven. Voor lange
mensen is dit niet goed onderzocht.

De uitersten van lengte gaan gepaard met fysieke beperkingen in het openbaar
vervoer, in eigen vervoer, en in de openbare ruimte, waarbij lange mensen last
hebben van beperkte beenruimte en kleine mensen van te hoge stoelzittingen.
Dit leidt niet alleen tot fysiek ongemak, maar ook tot gezondheidsproblemen.
Een Noorse cohort studie vond een tweemaal verhoogd risico op veneuze trombose
bij mannen met een lengte boven de 1.81 m.
Uit twee eerdere onderzoeken van ons bleek dat voor mensen langer dan 1.85 m de
kans op veneuze trombose 1.5-4.5 keer verhoogd is na een lange vliegreis ten
opzichte van mensen van gemiddelde lengte die een zelfde tijd in het vliegtuig
doorbrengen. Voor kleine mensen (< 1.60 m) is deze kans ook verhoogd, nl.
ongeveer 3 keer ten opzichte van mensen met gemiddelde lengte. Voor reizen met
andere vervoersmiddelen (zoals eigen auto) waren deze risico*s alleen verhoogd
voor lange mensen. Daarnaast blijkt uit nog ongepubliceerd onderzoek in de MEGA
case-control studie dat dit risico ook aanzienlijk verhoogd is voor kleine én
lange mensen die vanwege hun werk lang stil zitten.

Veneuze trombose is een belangrijk gezondheidsprobleem, dat gepaard gaat met
aanzienlijke morbiditeit en mortaliteit. Patiënten moeten behandeld worden met
antistollingsmedicatie, wat kan leiden tot bijwerkingen zoals bloedingen.
Ongeveer 25-50% krijgt na de trombose te maken met chronische klachten zoals
pijn, verkleuringen en het zogenaamde *open been* (post-trombotisch syndroom).
Dit kan ernstig medisch en sociaal invaliderend zijn. Waarschijnlijk is een van
de oorzaken van trombose in relatie tot lengte dat het bloed niet optimaal door
de beenvaten kan stromen tijdens het zitten, er ontstaat dan veneuze stase. Als
we de venen in de benen voorstellen als een bloedkolom waarin stase kan
optreden bijvoorbeeld door tijdelijke immobilisatie, dan is de volgende stap
dat de veneuze druk in die bloedkolom stijgt. De druk in de aderen is
houdingsafhankelijk: tijdens liggen is de druk het laagst, deze neemt toe bij
zitten, en is tijdens staan het hoogst. Lopen doet de veneuze druk afnemen,
vandaar dat lopen en beweging beschermt tegen het krijgen van trombose. Bij
lange personen is het voorstelbaar dat stase optreedt wanneer door beperkte
beenruimte de benen zo sterk gevouwen worden dat de vena poplitea in de
knieholte wordt gecomprimeerd. We denken dat bij kleine mensen het probleem is
dat hun voeten niet bij de grond komen en dat er zo veel druk ontstaat op de
bovenbenen. De vena poplitea kan dan ook gecomprimeerd worden. Eerder onderzoek
heeft laten zien dat bij zitten, zodanig dat de voeten boven de grond hangen,
ten opzichte van zitten met beide voeten op de grond, de stroomsnelheid van het
veneuze bloed in de vena poplitea halveert.
Als maat voor trombose risico willen we stase (oftewel: de resterende flow) in
de vena poplitea gebruiken. De snelheid van het veneuze bloed is eenvoudig te
meten door middel van echografische technieken. Onze hypothese is dat we bij
mensen met een langere en kortere beenlengte dan gemiddeld, een verminderde
mean flow en peak flow in de vena poplitea zullen vinden.

Met de resultaten van dit onderzoek kunnen we laten zien welke houdingen voor
welke lichaams- en beenlengte optimaal zijn en welke vermeden dienen te worden.
Uiteindelijk willen we streven naar optimale omstandigheden voor lange en
kleine mensen in alle situaties waarin zij lang moeten zitten. Hierbij dient
fysiek ongemak tot een minimum beperkt te blijven, en het risico op een
aandoening als veneuze trombose niet verhoogd te zijn.

Primaire onderzoeksvraag:
Wat is het effect van verschillende houdingen voor kleine en lange mensen op de
bloeddoorstroming in de vaten in de benen?

Secundaire onderzoeksvragen:
Is er verschil in peak flow en mean flow in de vena poplitea bij mensen in 3
verschillende categoriëen van lengte? Indien er verschil in flow gevonden
wordt, is dit verschil dan terug te vinden in zittende en staande houding?
Ter aanvulling op de zittende houding zal ook gekeken worden naar variërende
beenruimte.

Het betreft een observationele studie, met een crossectioneel design. We
nodigen mensen uit voor een eenmalige echo van de vaten in de knieholten. Dit
bezoek zal maximaal een uur tijd in beslag nemen, in die tijd worden ook de
gegevens van de vrijwilliger genoteerd en wordt een korte vragenlijst ingevuld.

niet van toepassing