ANCA geassocieerd vasculitis is een recidiverende ziekte; de rol van regulatoire B cellen

Granulomatosis met polyangiitis (de ziekte van Wegener) en microscopische
polyangiitis zijn auto-immuunziekten waarbij er sprake is van een
bloedvatontsteking in verschillende organen. Patiënten kunnen hierbij artritis,
hoestklachten en bloedneuzen hebben, maar ook nierfunctiestoornissen,
neurologische problematiek en zelfs fatale longbloedingen. Tegenwoordig lukt
het bij het merendeel van de patiënten om de ziekte met afweeronderdrukkende
medicijnen tot rust te brengen. Echter, 50% van de patiënten loopt binnen vijf
jaar tegen een opvlamming van de ziekte aan. Elke opvlamming gaat gepaard met
toegenomen schade aan organen en verlies van kwaliteit van leven.
In bovengenoemde ziekten spelen ziekteverwekkende autoantistoffen (te weten
*ANCAs*) een grote rol. Deze autoantistoffen zijn afkomstig van zogenaamde B
cellen. B cellen kunnen worden geactiveerd door interactie met T cellen. Er is
veel onderzoek gedaan naar stoornissen in de regulatie van deze afweerreactie
door de zogenaamde regulatoire T cellen. Recentelijk is bekend geworden dat ook
B cellen, via productie van de factor interleukine-10, (IL-10) een regulerende
rol hebben.
Werk van onze groep heeft laten zien dat een lage hoeveelheid IL-10 gemeten bij
patiënten met een rustige ziekte verband houdt met een hogere kans op een
opvlamming. Verder hebben we laten zien dat de B cellen van sommige patiënten
in het laboratorium aangezet kunnen worden tot het maken van ANCA. Patiënten
die op deze manier ANCA produceerden hadden tot 2 jaar na deze test een sterk
verhoogd risico op een opvlamming. Ook vonden we een negatieve relatie tussen
het aantal regulatoire B cellen en de hoeveelheid geproduceerde ANCA. Al met al
zijn dit sterke aanwijzingen dat opvlammingen van de ziekte gerelateerd zijn
aan een gebrek aan B cel regulatie.

In het huidige onderzoeksvoorstel willen we bovenstaande bevindingen bevestigen
in prospectief vervolgde patiënten. Daarbij zullen we aanvullend het aantal en
de functionaliteit van de regulatoire B cellen bepalen en de (intra)cellulaire
mechanismen die betrokken zijn hierbij bestuderen.
We hopen hiermee bij een individuele patiënt beter te kunnen voorspellen
wanneer een opvlamming waarschijnlijk is om daarmee te selecteren welke
patiënten voordeel zullen ondervinden van additionele behandeling.

Patienten met een ANCA geassocieerde vasculitis zullen elke 3 tot 6 maanden
worden gecontroleerd middels bloedcontrole op de functie en hoeveelheid van de
regulatoire B cellen. Deze gegevens leggen we dan in verband met een opgetreden
recidief gedurende de onderzoeksperiode. Hiernaast zullen we ook andere
parameters meten in het bloed van deze patienten die een relatie hebben met de
functie van de regulatoire B cellen. Deze zijn naast genetische informatie ,
zoals polymorfismen, ook analyse van andere lymfocyten, cytokinen,
inflammatoire eiwitten en (auto)antistoffen. Deze gegevens worden vergeleken
met gegevens van patienten die niet recidiveren, met controle patienten met een
andere systemische autoimmuunziekte en met gezonde controles.

Extra bloedafname bij reeds geplande bloedafnames.