"Oud met functiebehoud"; Determinanten van functiebehoud bij ouderen

Voor de meerderheid van de oudere mensen is behoud van lichamelijk en
psychosociaal
functioneren bijzonder belangrijk. Tweederde van de ouderen hebben echter te
maken met een of
meerdere chronische aandoeningen; het gemiddelde aantal aandoeningen per
persoon is 2,5. Voor
oudere mensen worden deze aandoeningen problematisch als zij activiteiten van
het dagelijks leven en
hun vitaliteit bedreigen. Functionele achteruitgang en verlies van vitaliteit
kunnen de balans in het
dagelijks leven in negatieve zin veranderen, met de risico*s van dien:
afhankelijkheid van anderen en
eventueel institutionalisering. Deze groep ouderen is kwetsbaar, en deze
kwetsbaarheid wordt ook vaak
*frailty* genoemd.
Leeftijd, ziekte, verlies van spiermassa en botmineraaldichtheid worden
beschouwd als belangrijkste
factoren in het proces van frailty. Het ontstaansproces van frailty is echter
nog steeds grotendeels
onduidelijk. Hierdoor ontbreekt de mogelijkheid om gerichte preventieve
maatregelen te ontwikkelen, die
ertoe kunnen leiden dat mensen, ook op leeftijd en met eventuele chronische
aandoeningen,
zelfstandig, zelfredzaam en in goede psychische conditie blijven. Hart- en
vaatziekten zoals coronaire
ischemische aandoeningen, hartfalen en beroertes zijn de belangrijkste
chronische aandoeningen die
leiden tot functiebeperkingen en invaliditeit. Als gevolg van de vergrijzing
van de populatie zal het aantal
mensen van functionele beperkingen en invaliditeit alleen maar toenemen.

Veel ouderen krijgen te maken met één of meerdere oogaandoeningen, die een
bedreiging kunnen vormen voor hun zelfstandig functioneren. Achteruitgang van
het gezichtsvermogen en oogaandoeningen kunnen de balans in het dagelijks leven
veranderen, met alle risico*s van dien: afhankelijkheid van anderen en
eventueel opname in een verpleeg- of verzorgingshuis.

Meerdere aspecten van het gezichtsvermogen worden door ouderdomziektes of oog
complicaties als gevolg van chronische ziektes aangedaan, bijvoorbeeld visus,
gezichtsveld, zien van contrast, sterkte van de bril of strooilicht (glare).
Exacte getallen over visuele uitdagingen van zelfstandig wondende ouderen
ontbreken mede omdat veranderingen in het zicht niet routinematig door de
huisartsen worden geregistreerd en patiënten niet regelmatig gescreend worden.
Ook maken veel ouderen geen of beperkt gebruik van de beschikbare hulpverlening
in de oogzorg omdat een achteruitgang van het gezichtsvermogen bij het ouder
worden als normaal wordt gezien, het hoort bij het ouder worden. De impact van
visuele beperkingen en de effecten van ook al *normale* ouderdomsgerelateerde
functionele achteruitgang worden daarom waarschijnlijk onderschat.

Voor zover ons bekend is er geen studie uitgevoerd naar het effect of de
gecombineerde effecten van de verschillende aspecten van het zicht zoals
strooilicht (glare) en ooggezondheid met betrekking tot de activiteiten van het
dagelijkse leven bij zelfstandig wondende ouderen.

Het doel van dit onderzoeksproject is om inzicht te krijgen in de somatische,
functionele,
cognitieve en psychosociale factoren die bijdragen aan functiebehoud, om
zodoende in een vroeg
stadium oudere mensen te kunnen identificeren die het risico lopen op
functieverlies en interventies te
ontwikkelen die functieverlies voorkomen of vertragen, zodat ouderen in staat
zijn zelfredzaam te blijven.

Het doel van de aanvullende studie is het verkrijgen van kennis over welke
factoren bijdragen aan het behoud van de visuele functie en welke onderdelen
van het gezichtsvermogen invloed hebben op het welbevinden van het individu met
betrekking tot het fysiek, sociaal en mentaal functioneren van ouderen. Deze
kennis kan bijdragen aan preventie die ouderen in staat stelt om zelfstandig te
blijven wonen en voor zich zelf te kunnen zorgen.

longitudinaal onderzoek

De deelnemers zullen worden uitgenodigd voor 3 bezoeken, omdat het programma
(metingen, tests en vragenlijsten) te intensief is voor 1 dag. De metingen van
het derde bezoek zullen op een andere locatie plaats vinden. Er wordt bloed
afgenomen en 6 minuten wandeltest zal worden uitgevoerd. In meerdere studies
werden tijdens of na het uitvoeren van de 6 minuten wandeltest geen
levensbedreigende incidenten gemeld bij oudere personen (>65 jaar). In slecht
een klein percentage van de deelnemers werd duizeligheid en/of dyspneu
gerapporteerd.
Bij het derde bezoek worden pupilverwijdende oogdruppels toegediend. Hierdoor
is het mogelijk, dat de deelnemer meer gevoelig is voor licht (1-4 uur). Om die
reden worden alle deelnemers gehaald en gebracht naar het onderzoekscentrum.