De effecten van het tijdelijk stoppen van antihypertensiva onder oudere patiënten met lichte cognitieve stoornissen: een gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek.
De DANTE studie Leiden.

Een hoge bloeddruk op middelbare leeftijd is ongezond en kan leiden tot hart-
en vaatziekte, dementie en depressie en apathie op oudere leeftijd. Daarom
gebruiken vele mensen antihypertensiva. Het nut van antihypertensiva op hoge
leeftijd is echter niet overtuigend aangetoond en er zijn toenemende
aanwijzingen dat op hoge leeftijd een lage bloeddruk schadelijk is voor
cognitie en psychisch functioneren. Lage bloeddruk op oudere leeftijd leidt
mogelijk tot afgenomen cerebrale perfusie wat het risico op cognitieve
stoornissen en psychiatrische symptomen als depressie en apathie verhoogt.
Beeldvormend onderzoek van de hersenen heeft laten zien dat de cerebrale
bloeddoorstroming verminderd is in gebieden met 'small vessel disease', waarbij
er sprake is van beschadigde arteriolen. Bovendien blijkt de mate van small
vessel disease te correleren met de mate van hypoperfusie en met de ernst van
ziekte. Om die reden zou bloeddrukverlaging (door gebruik van antihypertensiva)
bij ouderen kunnen leiden tot hypoperfusie van de hersenen, vooral bij
patiënten met cerebrale small vessel disease, wat leidt tot meer cognitieve
stoornissen en geassocieerde psychiatrische symptomen als depressie en apathie.

Het doel van dit onderzoek is om na te gaan of het tijdelijk veminderen of
stoppen van antihypertensiva bij ouderen van 75 jaar en ouder met lichte
cognitieve stoornissen hun cognitie (primaire uitkomstmaat), psychische
functioneren, algemene dagelijkse functioneren en kwaliteit van leven, en
cerebrale perfusie bij MRI (secundaire uitkomstmaten) verbetert.

In een gerandomiseerde, ongeblindeerde, gecontroleerde klinische trial worden
400 patiënten van 75 jaar en ouder gerandomiseerd naar óf het stoppen van
antihypertensiva (n=200) óf het continueren van antihypertensiva (n=200).

Bij een groep van 200 patiënten worden door de eigen huisarts van de patiënt de antihypertensiva verlaagd of gestopt waarbij het doel is om de systolische bloeddruk met 20 mm Hg te verhogen, met een maximale bloeddruk van 180 mm Hg. Het stoppen van de antihypertensiva kan in een keer gebeuren of meer geleidelijk, afhankelijk van het type en de dosering van het gebruikte antihypertensivum. Verminderen of stoppen van de medicatie gebeurt in ieder geval binnen zes weken waarbij gebruik wordt gemaakt van een stopalgoritme. De bloeddruk zal tijdens de studieperiode maandelijks op een gestandaardiseerde manier door onderzoekers worden gecontroleerd en bij een systolische bloeddruk > 200 mmHg of een diastolische bloeddruk > 110 mmHg wordt de antihypertensieve behandeling opnieuw gestart. De andere groep van 200 patiënten zal doorgaan met het slikken van hun antihypertensiva. Ook bij hen wordt de bloeddruk maandelijks gecontroleerd.

Patiënten moeten twee keer naar het LUMC komen voor een MRI-scan
(respectievelijk een uur en 20 minuten durende scan). Het vraaggesprek en
testonderzoek van cognitieve functies en psychische welbevinden (2 x 2 uur)
gebeurt bij de patient thuis. De bloeddruk van alle patienten wordt gedurende
de studie maandelijks gecontroleerd door een onderzoeksmedewerker ten huize van
de patiënt, omdat het risico op cardiovasculaire gebeurtenissen als myocard
infarct, hartfalen en CVA bij de proefpersonen in de stoparm mogelijk verhoogd
is. De bloeddruk van de proefpersonen die doorgaan met hun antihypertensieve
behandeling wordt eveneens maandelijks gecontroleerd om de situatie in beide
studie-armen zo gelijk mogelijk te maken. Bij een systolische bloeddruk > 200
mm Hg of diastolische bloeddruk > 110 mm Hg wordt de antihypertensieve
behandeling opnieuw gestart. Alle cardiovasculaire gebeurtenissen worden
nauwkeurig vastgelegd om een toename ervan in the stopgroep te voorkomen. Er
wordt een Data Safety and Monitoring Board (DSMB) ingesteld om de veiligheid in
het onderzoek te bewaken (cardio- and cerebrovasculaire gebeurtenissen). De
DSMB ontvangt na de eerste 50 deelnemers die het volledige onderzoekstraject
hebben doorlopen, uitgebreide informatie van de onderzoeksgroep over voortgang
van de studie en over adverse events. Daarna zal dit plaatsvinden bij elke
volgende 100 deelnemers. De afspraken zijn vastgelegd in een charter.