Dopamine en creativiteit: de modulerende rol van cannabis

Cannabis gebruikers melden vaak dat cannabis intoxicatie lijdt tot vergrote en
of vermeerdering van creatieve gedachten. Op zelfrapportages wordt vaak gemeld
dat men na het gebruik van cannabis, openstaat voor andere opvattingen en dat
men spontane inzichten heeft tijdens intoxicatie (Tart, 1971). De impact van
delta-9-tetrahydrocannabinol (THC) op creativiteit is echter nog niet
onderzocht, met uitzondering van een studie die de potentiële acute effecten op
divergente en convergente denk taken laat zien (Weckowicz et al., 1975). Er is
eveneens geen data beschikbaar over de chronische impact van THC op prestatie
tijdens creativiteit taken. *Creatief zijn* schijnt verbonden te zijn met de
dopaminergische functionering van het brein (Akbari Chermahini, & Hommel,
2010a). Met deze gevonden relatie kunnen we, naast het onderzoeken van de
impact van THC op creativiteit zelf, ook inzicht krijgen in hoe THC de
onderlinge relatie tussen dopamine (DA) en creativiteit op directe wijze en op
de lange termijn beïnvloedt. De gemeten creativiteit kan eveneens gebruikt
worden om indirect het effect van THC op dopaminergische functionering te
onderzoeken. Een recente studie door Akbari Chermahini en Hommel (2010a) heeft
dit laten zien.
De studie die hierboven genoemd wordt heeft een directe relatie tussen
individueel DA niveau en prestatie op divergent en convergente creativiteit
denk taken vastgesteld. Het is aangetoond dat de individuele spontane *eye
blink rate* (EBR) (oog knipper aantal) prestatie voorspelt op deze taken. EBR
is een klinische marker van striatale DA productie (Karson, 1983; Shukla, 1985;
Taylor et al., 1999).
De relatie tussen EBR en prestatie bestaat uit een omgekeerde-U functie voor
divergent denken, bij een gemiddeld DA niveau heeft men een optimale prestatie.
Convergent denken volgt een meer lineaire relatie, bij het laagste DA niveau
heeft men een optimale prestatie. Als we kijken naar deze gegevens, maakt het
ons mogelijk een potentieel nadelig langtermijn effect van THC op striataal DA
niveau te observeren wanneer we de prestatie op de twee creativiteit taken gaan
bekijken.
EBR is echter alleen een elementaire, subcorticale meting van dopaminergische
functionering (Akbari Chermahini, & Hommel, 2010a). Hoewel prestatie op
creativiteit taken ook behandeld kan worden als een indirecte indicator van DA
niveau, is er een betere discriminatie noodzakelijk tussen de verschillende
dopaminergische routes. Het meten van prestatie op de verschillende cognitieve
taken kan worden beschouwd als een indirecte evaluatie van DA niveau in de
verschillende gebieden van het brein. Inhibitie controle bijvoorbeeld, is een
begrip dat gekoppeld is aan deregulatie van subcorticaal DA niveau. Het is
aangetoond dat te hoog of te laag striataal DA het vermogen schaadt om een
reactie te inhiberen op de Stop-signal taak (Olzato, van den Wildenberg, van
der Does, & Hommel, 2010). Het is eveneens aangetoond dat de taak omschakeling
prestatie een betrouwbare indicator is van cognitieve flexibiliteit, wat ook
gerelateerd is aan DA niveau in het striatum (Colzato et al, 2010). Wanneer de
taken die inhibitie controle en cognitieve flexibiliteit toetsen gecombineerd
worden met EBR metingen, kunnen we de impact van THC op dopaminergische
functionering beter begrijpen.
Performance monitoring is een cognitieve functie die gerelateerd is aan DA
transmissie. Wanneer het resultaat van een actie overeenkomt met het doel noemt
men dit performance monitoring. *Error-related negativity* (ERN) (fout
gerelateerde negativiteit) is een neurale indicator die met dit proces
geassocieerd wordt. Dit is een negatief *event-related potential* (ERP) (event
gerelateerd potentiaal) die gegenereerd wordt in de anterior cingulate cortex.
De ERN kan geobserveerd worden wanneer deelnemers fouten maken in bepaalde
psychologische taken (Holroyd, & Coles, 2002). Holroyd en Coles (2002)
suggereren dat het ERN signaal doorgestuurd wordt naar de anterior cingulate
cortex door gebruik te maken van het mesencephalische DA systeem. Het is
eveneens aangetoond dat chronisch cannabis gebruik performance monitoring
verslechtert (Hester, Nestor, & Garavan, 2009). Hierdoor kunnen we aannemen dat
er een langtermijn effect van THC op de mesencephalische DA route is. Over het
acute effect van THC op performance monitoring bestaat nog geen data. Na de
toediening van THC lijken de cognitieve defecten af te nemen bij chronische
gebruikers (Kelleher, Stough, Sergejew, & Rolfe, 2004), hierdoor kunnen we
misschien verwachten dat gebruikers die onder invloed zijn een betere
performance monitoring laten zien in vergelijking tot gebruikers die niet onder
invloed zijn. Hopelijk zal het gebruik van performance monitoring in deze
studie data genereren over het directe effect van THC op de mesencephalische DA
route en eveneens over de impact van de drug op deze cognitieve functie.

Het primaire doel.
Zal het gebruik van THC het subcorticale dopamine niveau bij chronische
cannabis gebruikers verhogen? Zal dit effect op dopamine van invloed zijn op de
relatie tussen de spontane eye blink rate, prestatie op divergente en
convergente denk taken en stemming, zoals voorgesteld is door Chermahini en
Hommel (2010a, 2010b)?

De secondaire doelen.
Zal het gebruik van THC door chronische cannabis gebruikers, de performance
monitoring beïnvloeden tijdens een flanker taak, wat voorspeld wordt door de
ERN component?
Zal het gebruik van THC door chronische cannabis gebruikers de performance
monitoring beïnvloeden op een Stop-signal en Global-local verwerkingstaak?

We maken gebruik van een random dubbel-blind, tussen-subject design. De
deelnemers moeten mee doen aan één laboratorium sessie. Deze zal bestaan uit
twee eye blink rates metingen en vier stemmings metingen. De deelnemers moeten
ook een divergente en convergente denktaak, Stop-signaal en Global-local
verwerkings taken voltooien. Tijdens de flanker taak zal een extra ERP opname
gemaakt worden. 66.6 procent van de deelnemers zal THC toegediend krijgen, het
overige 33.3 procent zal placebo toegediend krijgen. Er zullen twee
verschillende doseringen van THC gebruikt worden: 2 en 8 mg. Zowel de deelnemer
als de onderzoeker van het experiment zal niet weten welke dosering is
toegediend. De studie zal 120 minuten duren.

Deelnemers zullen een medicinale graad van Cannabis sativa (Bedrocan) of placebo roken. De cannabis moet geïnhaleerd worden door een mondstuk met een buis die aan een ondoorzichtig polytheen zak vastzit, de buis met mondstuk voorkomt het verlies van THC tussen de periodes van inhalatie. Deelnemers worden verwacht om de complete inhoud van de zak te inhaleren. De rook wordt geproduceerd door de Volcano® vaporizer. De doseringen bestaan uit 2 en 8 mg THC.

Er zijn veel potentiële effecten van cannabis gerapporteerd. Een verandering
van stemming, slapeloosheid, hartkloppingen, geruststelling, lachen, honger,
grotere gevoeligheid in het ervaren van kleur en muziek, een verstoorde
tijdruimte ervaring en als laatste een lusteloos gevoel. Een hogere dosis van
cannabis kan samen gaan met een subjectief *high* gevoel. High zijn kan
beschreven worden als een geleidelijke verandering van milde euforie naar een
tevreden staat van kalmheid. Het is moeilijk om precies te voorspellen wat de
effecten van cannabis zijn na gebruik. De meeste effecten verdwijnen na een
paar uur.
Studies hebben recentelijk aangetoond dat chronische gebruikers de subjectieve
*high* effecten enigszins kunnen verdragen (Ramaekers et al., 2009), ze lijken
ook een tolerantie te hebben opgebouwd tegen de cognitieve verzwakking van het
brein die samen lijkt te gaan met het gebruik van cannabis (Hart et al, 2010).
Het kan daarom worden aangenomen dat zelfs een éénmalige hoge dosis van THC (8
mg) die toegediend zal worden aan chronische gebruikers waarschijnlijk niet zal
resulteren in ongunstige effecten zoals psychotische symptomen. Dit is ook te
zien in een studie van Ramaekers et al (2009), hier produceerde een enkele hoge
dosis van THC (500 µg/kg) zowel in de chronische als de matige gebruikers geen
negatieve effecten.