Pijnperceptie en chronische pijn bij mensen: een zoektocht naar genetische factoren en biomarkers

Pijn is de meest voorkomende oorzaak van lijden en beperkingen in de
maatschappij. Chronische pijn schaadt ernstig de kwaliteit van leven van
miljoenen mensen wereldwijd. 10-50% van de operatie-patiënten (Westerse
populatie tot 10%) rapporteren chronische pijn na operatie; tot 10% rapporteren
ernstige pijn. Zo is chronische pijn een grote, medische en financiële last
voor de maatschappij.
Pijn vertoont aanzienlijke overerving. Pijnsensitiviteit in muizen heeft een
sterke erfelijke component; erfelijk van 30% - 76%. Recente humane
tweelingstudies bevestigen de rol van genetische factoren in (experimenteel
geïnduceerde) pijn, met schattingen van 22% tot 60% overerfbaarheid. Ondanks de
aanzienlijke betrokkenheid van genetische factoren in pijnsensatie en
-gevoeligheid, blijven de betrokken individuele genen tot dusver grotendeels
ongeïdentificeerd.
Kennis van genetische factoren, inclusief genexpressie, eiwitgehalte en hun
fenotypische expressie in pijnverwerking kunnen ons begrip verbeteren van
pijnetiologie en de betrokken processen in pijnperceptie en chronificatie.
Bovendien kunnen zij dienen als biomarkers. Deze biomarkers kunnen nuttig zijn
bij het voorspellen van chronische pijnontwikkeling en -progressie in
individuele patiënten en helpen bij vroege aanpassing van de individuele
behandeling.

In deze langlopende studie willen we een database en biobank opzetten van
patienten die electieve chirurgie ondergaan en van gezonde vrijwilligers. Op de
data willen we analyses uitvoeren waarbij we genetische factoren, markers op
het niveau van genexpressie en proteine niveau's en gerelateerde fenotypische
expressie, via metingen van pijnverwerking en beeldvormend neurologisch
onderzoek relateren aan het ontwikkelen van chronische pijn na chirurgie.
Daarnaast willen we een database opzetten van gezonde vrijwilligers om
risicofactoren voor een verhoogde pijnsensitiviteit en het ontwikkelen van
chronische pijn in kaart te brengen.

IN een periode van 10 jaar willen we 10 000 patienten die electieve chirurgie
ondergaan includeren, zowel als 10 000 gezonde vrijwilligers. Doel is het
definieren van risicofactoren voor verhoogde pijnsensitiviteit. Data die
verzameld zal worden omvat demografische informatie, informatie over medische
voorgeschiedenis, psychologische/psychiatrische vragenlijsten en informatie met
betrekking tot pijnsensitiviteit en pijnmodulatie. Van patienten zal voorts 50
ml bloed verzameld worden, van gezonde vrijwilligers 20 ml speeksel. Hiervoor
zal een biobank en database worden opgezet. Van patienten zal verder ook
informatie over de operatie, perioperatief management en pijnuitkomst na de
operatie, genotype en gen- en proteine expressie worden verzameld. In
subgroepen willen we ook EEG en MRI metingen verrichten.

Demografische data, vragenlijstdata en data met betrekking tot chirurgisch en
perioperatief management, zal worden verzameld op de preoperatieve anesthesie
polikliniek. Het afnemen van bloed en de data collectie zal ongeveer 2,5 uur
tijd toevoegen aan het normale bezoek. Gezonde vrijwilligers worden gevraagd om
naar het ziekenhuis te komen voor een bezoek van een uur, waarin de data
verzameld wordt en ze vragenlijsten mee naar huis krijgen om in te vullen. (max
120 minuten huiswerk). Patienten worden kort na de operatie gebeld (10 minuten)
en zullen gevraagd worden 6, 12 en 24 maanden na de operatie vragenlijsten in
te vullen (steeds maximaal 40 min). Gebaseerd op deze screeningsdata zullen
subgroepen gevraagd worden deel te nemen aan een EEG en/of MRI experiment. Deze
zullen beide ongeveer 3,5 uur duren.

De belangrijkste extra belasting voor patienten is het afnemen van 50 ml bloed
door middel van venapunctuur en QST tests. Venapunctie is een standaard
diagnostische procedure die weinig risicovol is. QST is een non-invasieve
procedure die als weinig belastend wordt ervaren door patienten. Het is
bovendien een standaard procedure voor chronische pijnpatienten in het Radboud
ziekenhuis. EEG en MRI zijn non-invasieve procedures die weinig risicovol zijn.