Het bekijken van video versus deelnemen aan een medisch gesprek: zijn de effecten vergelijkbaar?

Eerder onderzoek toont aan dat communicatie een belangrijk onderdeel van
medische zorg is en invloed heeft op verschillende uitkomstmaten bij patienten.
Om oorzakelijke verbanden tussen gespecificeerde elementen in communicatie en
uitkomsten te onderzoeken zijn strikt gecontroleerde experimenten nodig. Het
manipuleren van communicatie tijdens echte medische consulten kan soms ethische
problemen opleveren, omdat patiënten dan tijdens hun zorg aan communicatie
worden blootgesteld die als onprettig kan worden ervaren of negatieve effecten
kan hebben. Ook is het moeilijk om communicatie tussen artsen en patiënten goed
onder controle te houden, omdat communicatie een dynamisch proces is. Dit
compliceert het bestuderen van de effecten van communicatie. Een mogelijke
oplossing voor deze problemen is het meten van effecten tijdens het kijken naar
een video van communicatie in plaats van tijdens de daadwerkelijke
communicatie. Dit wordt het analoge patiënt paradigma genoemd. Hierbij is
degene die de video bekijkt de analoge patiënt. Er is bewijs dat het kijken
naar situaties (op films of afbeeldingen) vergelijkbare empathische reacties
opwekt in 'kijkers' als degenen die zich werkelijk in de situatie bevinden. Het
is echter onduidelijk of de reacties dermate hetzelfde zijn, zodat in onderzoek
naar de effecten van communicatie subjecten (die deelnemen aan interactie) te
vervangen door analoge patiënten (die de interactie op video bekijken). Als de
validiteit van het analoge patiënt paradigma bij gezonde proefpersonen
gewaarborgd blijkt, dan biedt dit paradigma een design met ethische en
methodologische voordelen voor onderzoek naar de effecten van medische
communicatie op patiënt-gerelateerde uitkomsten.

Nagaan of het "analoge patiënt paradigma" een geschikte methodologie is om de
effecten van communicatie op patiënt-gerelateerde uitkomsten te onderzoeken.
Meer specifiek betekent dit: testen of het bekijken van een gesimuleerd medisch
consult over een veel voorkomend probleem tot vergelijkbare affectieve,
fysiologische en cognitieve reacties leidt in proefpersonen als wanneer
proefpersonen daadwerkelijk deelnemen aan dit nagespeelde consult. Het doel van
fase II is om te bepalen of het zogenoemde 'analogue patiënten paradigma' een
betrouwbare en valide methode is om de effecten van verschillende typen
communicatie op psychologische uitkomstmaten te meten.

Een uit twee fasen bestaand onderzoek, deels observationeel, deels
experimenteel met zowel een binnen- als tussen subjects design. In de eerste
fase spelen 30 gezonde proefpersoen een medisch consult na en bekijken dit
consult vervolgens op video. In fase II worden vier video's uit fase I
geslecteerd die verschillen in de communicatie stijl van de arts (affectief
reageren en het scheppen van verwachtingen). In een experimentele 2x2
onderzoeksopzet zullen 320 gezonde vrouwen gerandomiseerd worden om één van
deze vier videoconsulten te bekijken. In beide fasen worden psychologische en
fysiologische (alleen fase I) gemeten.

Deelnemers vullen thuis een vragenlijst in (half uur) en spelen een medisch
consult na en bekijken dit op video (fase I) en andere deelnemers (niet
deelnemend aan een medisch consult) bekijken één van de vier uit fase I
geselecteerde videoconsulten (fase II) en vullen een vragenlijst in (half uur).
Tijdens fase I worden huidgeleiding en hartslagfrequentie op een niet-invasieve
manier gemeten. Het onderzoek breng geen risico's met zich mee. Deelnemers
ondergaan geen medische behandeling.