CHOICE studie: tijdsafhankelijke invloed van stress op sociale besluitvorming

Stress * zowel in het dagelijks leven als in een experimentele omgeving* kan
iemands cognitieve en emotionele functioneren sterk beïnvloeden. Direct volgend
op stress passen mensen hun gedrag zo aan zodat op korte termijn het
instinctief gedrag wordt bevorderd. Enige tijd later kan iemands gedrag juist
gericht zijn om hogere corticale functies te herstellen, met daarbij passend
flexibele en ondernemende gedragspatronen. Studies over besluitvorming proberen
een beter beeld te krijgen van onze mogelijkheden om alternatieve keuzes te
wegen en een optimale keuzestrategie te bepalen. Tijdens en vlak na
blootstelling aan stress is besluitvorming vaak aangedaan. Recente studies
laten zien dat blootstelling aan stress leidt tot tijdsafhankelijke effecten op
besluitvormingsprocessen. Gezien het feit dat we in een complex sociale
omgeving leven, betekent dit dat veel van onze beslissingen worden genomen in
sociale interacties. De CHOICE studie probeert daarom de tijdsafhankelijke
effecten van stress op sociale besluitvorming te bestuderen en mogelijke
geslachtsverschillen daarin. Onze hypothese is dat sociale besluitvorming
direct na stress meer gericht is op eigenbelang en meer sociale risico*s
inhouden, terwijl later na stress, sociale keuzes meer op langere termijn en op
de ander gericht zijn. Proefpersonen worden in deze studie blootgesteld aan
sociale stress middels de Trier Social Stress Test for Groups (TSST-G). Deze
test is een recent gevalideerd als een aangepaste versie van de klassieke TSST
waarin nu meerdere proefpersonen tegelijk aan sociale evaluatiestress kunnen
worden blootgesteld. Als een vergelijkbare of zelfs een grotere stressreactie
kan worden uitgelokt als meerdere proefpersonen tegelijk worden getest zal dit
leiden tot een efficientere en meer robuuste wijze om op stress in mensen op
een gecontroleerde manier uit te lokken.

Doelstellingen van het onderzoek:
• Primaire doelstelling: De tijdsafhankelijke en geslachtsafhankelijke effecten
van psychosicale stress op sociale besluitvorming bestuderen
• Secundaire doelstellingen:
o De groepsversie van de Trier Social Stress Test for Groups reproduceren in
mannelijke en vrouwelijke gezonde proefpersonen met daarbij een goede
controleconditie.
o De autonome en hormonale stressreactie bij TSST proefpersonen associëren met
(epi)genetische achtergrond

Gezonde volwassen proefpersonen zullen aan deze studie deelnemen De
proefpersonen worden gerandomiseerd: de ene helft zal worden toegewezen aan de
stressgroep, de andere helft wordt toegewezen aan de controlegroep. Beide
groepen volgen het stress/controleprotocol in een groepsversie waarin 4
proefpersonen tegelijk deelnemen. Sociale besluitvorming wordt of direct na de
stress/controleconditie gemeten (2 proefpersonen), of 90 minuten later (2
proefpersonen). De stressconditie bestaat uit sociaal geëvalueerde stress door
middel van een spreekopdracht en een rekenkundige taak voor een commissie. Dit
is een adaptatie van de klassieke en individuele Trier Social Stress Test. De
controleconditie heeft een vergelijkbare cognitieve belasting, maar hier
ontbreekt het sociaal-geëvalueerde stressvolle aspect. Gedurende de gehele
deelname wordt de hartslag en huidtemperatuur gemeten. Daarnaast worden
speekselmonsters op verschillende tijdstippen genomen om de hormonale, autonome
en immunologische stressreactie te bestuderen. Daarnaast vullen deelnemers
voor, tijden en na stress verschillende vragenlijsten in om hun gemoedstoestand
weer te geven. Om mogelijke beïnvloeding van sociale besluitvorming door een
groepsstresstest te voorkomen, zal er ook een groep mannelijke gezonde
vrijwilligers aan een individuele stress of controleconditie blootgesteld
worden.

Het risico dat de vrijwilliger loopt is minimaal. De stresstest bestaat uit een
korte publieke presentatietest en/of een sociaal-geëvalueerde rekentaak, en
leidt niet tot zeer hoge stressniveaus. Het onderzoeksgedeelte van de CHOICE
studie is beperkt, en deelnemers hebben voldoende tijd om pauzes te nemen. Er
zijn geen directe (therapeutische) voordelen voor deelnemers. Wat betreft de
risico-analyse wordt het risico voor proefpersonen als verwaarloosbaar
ingeschat. De stresstest wordt al in individuele vorm zeer lang toegepast
zonder enige nadelige effecten.