Neuropsychologie van de 3D ruimte

Spatieel gedrag refereert naar alle interacties die mensen kunnen hebben met
objecten die zich in de ruimte om hen heen bevinden. De ruimte om ons heen is
echter geen unitair geheel. Een onderscheid dat gemaakt kan worden is in een
regio nabij het individu (onder arm lengte) en een regio verder weg (verder dan
arm lengte). Recent is gesuggeerd dat de parietaal kwab van de hersenen
belangrijk is voor de verwerking van informatie uit de nabije ruimte, terwijl
de temporaal kwab van de hersenen juist van belang is voor de verwerking van
informatie uit de verre ruimte.

* Verre ruimte is belangrijk voor orienteren en navigeren, wordt voornamelijk
ondersteund door visuele en auditieve input en is gelinkt aan verwerking in de
superieure temporale regio.

* Nabije ruimte is belangrijk voor reiken en grijpen, wordt voornamelijk
ondersteund door visuele en tactiele input en is gelinkt aan verwerking in de
posterieure parietale regio.

Dit zou inhouden dat beschadigingen in deze delen van de hersenen leiden tot
problemen in de informatie verwerking in een van beide regio's van de ruimte.
Dit op heden worden echter gedragsproblemen na CVA altijd in kaar gebracht
middels (neurologische, neuropsychologische) screening waarbij de tests in de
nabije ruimte worden gedaan. Ook worden experimentele onderzoeken in de nabije
ruimte afgenomen. Hierdoor worden systematisch mogelijke stoornissen in de
informatie verwerking binnen de verre ruimte gemist. Het doel van het huidige
onderzoek is dat ook het gedrag van patienten met beschadigingen in de
parietaal en/of temporaal kwab systematisch onderzoeker, middels een
neuropsychologische screening en experimentele onderzoeken, in zowel de nabije
als verre ruimte. Op deze manier kunnen dissociaties en interacties tussen
beide regio's van de ruimte en multisensorische stimulatie worden onderzocht en
worden gelinkt aan parietale en/of temporale beschadigingen.

Systematisch in neurologische patienten met parietaal en temporaal lesies de
informatie verwerking (perceptie, aandacht) onderzoeken in zowel de nabije als
de verre regio van de ruimte.

Dit zal ten eerste gebeuren aan de hand van een neuropsychologische screening,
waarbij een globaal inzicht zal worden verkregen in de intacte en aangedane
functies.

Vervolgens zullen patienten worden uitgenodigd deel te nemen aan
wetenschappelijk onderzoek, waarin met verfijndere maten de informatie
verwerking zal worden onderzocht in de nabije en verre ruimte. Hiertoe worden
verschillende paradigma gebruikt, waaronder visueel zoeken en cross-modale
cueing en integratie (zie uitleg van de paradigma hieronder). Patienten worden
op basis van gedragsuitval ingedeeld in verschillende groepen; een groep met
specifieke problemen bij aanbiedingen in de nabije ruimte, een groep met
specifieke problemen bij aanbiedingen in de verre ruimte, een groep met
problemen bij beide typen aanbiedingen, en een groep zonder problemen. Met
behulp van lesie overlap technieken wordt vervolgens gekeken wat de
overeenkomstige, specifieke lokaties van de beschadigingen van alle patienten
binnen een groep zijn. Hiervoor worden de klinische scans van patienten
gebruikt.

In de laatste fase van het onderzoek wordt de plasticiteit van de regio's in de
ruimte onderzocht. Met behulp van 'tools' (bijvoorbeeld een aanwijsstok of een
laserpointer) wordt gekeken in hoeverre de nabije ruimte kan worden vergroot
door het gebruik van 'tools'. Bij patienten met een intacte nabije ruimte en
een aangedane verre ruimte wordt vervolgens gekeken in hoeverre de intacte
nabije ruimte vergroot kan worden met een mogelijke verkleining van de
problematiek in de verre ruimte.

Allereerst zullen alle patienten met parietale en temporale beschadigingen als
gevolg van CVA de neuropsychologische screening krijgen, in zowel de nabije als
verre ruimte. Extra aandacht wordt hier gegeven aan neglect. Patienten met
neglect negeren systematisch het contralesionael deel van de ruimte. Neglect
wordt geassocieerd met parietaal of temporaal schade.

Vervolgens worden patienten uitgenodigd voor het wetenschappelijk onderzoek,
waarin met behulp van verschillende paradigma's de informatie verwerking binnen
de nabije en verre ruimte wordt onderzocht. Visueel zoeken is een van de
paradigma's dat gebruikt zal worden. Bij visueel zoeken met de patient een doel
object tussen distractoren vinden. Deze taak zal in de nabije ruimte en in de
verre ruimte worden aangeboden.

Het toegevoegde cross-modale integratie paradigma wordt een zogenaamd 'looming'
object aangeboden, waarvan de grootte groeit en krimpt met een frequentie van
1/4 Hz (eenmaal per 4 seconden). Er wordt een geluid aangeboden dat met
dezelfde frequentie varieert (dus ook eenmaal per 4 seconden). Het object
beweegt over de computermonitor horizontaal van het gezonde veld naar het
aangedane veld (neglect veld), waar het vervolgens omhoog of omlaag beweegt. De
patient moet aangeven of het object omhoog of omlaag ging. Indien het geluid en
het object congruent (tegelijkertijd) varieren, zal de prestatie van de patient
verbeteren vergeleken met de situatie waarin er geen geluid is en wanneer er
wel geluid is maar geluid en object niet congruent varieren.

Patienten worden op basis van gedragsuitval ingedeeld in verschillende groepen;
een groep met specifieke problemen bij aanbiedingen in de nabije ruimte, een
groep met specifieke problemen bij aanbiedingen in de verre ruimte, een groep
met problemen bij beide typen aanbiedingen, en een groep zonder problemen. Met
behulp van lesie overlap technieken wordt vervolgens gekeken wat de
overeenkomstige, specifieke lokaties van de beschadigingen van alle patienten
binnen een groep zijn. Hiervoor worden de klinische scans van patienten
gebruikt.

Belasting is beperkt en risico is verwaarloosbaar klein.