Implementatie van mondzorg en normaal dieet op de psychogeriatrische afdeling van verzorgings- en verpleeghuizen; relatie met kwaliteit van leven

De staat van mondgezondheid van ouderen, met name de oudere in een
zorginstelling, is suboptimaal. Ouderen die een mentale beperking hebben,
bijvoorbeeld door een dementie, hebben een hogere kans op
mondgezondheidsproblemen. Zo blijkt een MMSE score van 24-26 (mild cognitief
beperkt) samen met functionele beperkingen geassocieerd te worden met een
hogere kans op wortelcariës. Ook tandeloosheid komt veel voor bij en kan leiden
tot verlaagde inname van nutriënten. Dit wordt geassocieerd met diverse
aandoeningen, bijvoorbeeld ziekte van Parkinson (te weinig vitamine E),
cardiovasculaire aandoeningen (te weinig vitamine C) en aandoeningen van het
centrale zenuwstelsel (gebrek aan vitamine B).

De kwaliteit van leven (Quality of Life, QoL) van een oudere met een dementie
wordt beïnvloed door het ziekteverloop zelf, maar ook door andere zaken. Het
verlies van tanden is een risicofactor voor het ontwikkelen van de ziekte van
Alzheimer, maar het aantal resterende tanden bij ouderen heeft ook een directe
voorspellende waarde voor het mogelijke verlies van zelfstandigheid, en zelfs
mortaliteit. Er is een studie verricht bij gezonde ouderen die nog thuis wonen,
en daar bleek dat hoe beter het kauwvermogen is, hoe beter het geheugen en
executieve functies. Het kauwvermogen bleek ook direct gerelateerd te zijn aan
QoL bij thuiswonende ouderen. Mondzorg kan beperkingen van het kauwvermogen
oplossen en zo bijdragen aan verbetering van de QoL.

Interventies gericht op het vergroten van de fysieke activiteit kunnen de
kwaliteit van leven bij ouderen met een dementie verbeteren. Uit
dierexperimenteel onderzoek blijkt dat het aanbieden van zacht voedsel en/of
het verwijderen van tanden en kiezen bij muizen de cognitieve prestatie
vermindert. Door voeding van een normale consistentie (i.e. geen gemalen
voeding meer) aan te bieden zal de fysieke kauwactiviteit toenemen. Dit zou ook
een positief effect op de kunnen QoL hebben.

In de huidige studie wordt het het effect van mondzorg en een normaal dieet op
de kwaliteit van het leven en het kauwvermogen bij ouderen met een dementie
onderzocht.

De data van de basismeting zullen als cross-sectionele data benut worden voor
het vaststellen van correlaties tussen de onderlinge variabelen.

Centrumgerandomiseerd interventie onderzoek. Deelnemers worden een half jaar
lang longitudinaal gevolgd waarbij 4 maal neuropsychologische en fysieke tests
worden afgenomen, namelijk op 0 weken, 6 weken, 12 weken en 24 weken.

Deelnemers zullen centrumgerandomiseerd worden ingedeeld in een interventie of controlegroep. De controlegroep ontvangt de gebruikelijke zorg en zal alleen regelmatig getest worden. De interventiegroep ontvangt verbeterde mondzorg en een verbeterd dieet (dat wil zeggen van een normale, harde consistentie waar mogelijk). De interventie wordt altijd in overleg met lokale paramedici zoals logopedist en diëtist uitgevoerd.

Het risico is minimaal, de interventie betreft in feite een verbetering van de
normale zorg conform de richtlijn van de NVVA; hiervan valt geen risico te
verwachten. De dataverzameling kan belastend zijn, aangezien de afname van de
neuropsychologische tests vermoeiend kan zijn. Deze tests kunnen echter in
gedeeltes worden afgenomen, om zo de belasting te spreiden.


Het onderzoek van het kauwvermogen betreft onder andere een onderzoek van de
kaakmobiliteit en ook een bijtkrachtmeting, de risico's hiervan zijn zowel door
een tandheelkundig expert als ook een medisch technisch expert als minimaal
ingeschat.