Dragerschap van resistente bacteriën onderzoeken bij nieuw opgenomen patiënten in het OLVG.

De groei van de wereldbevolking, het gemak en de snelheid van de reizende mens,
migratie en medisch toerisme zorgen voor een versnelde verspreiding van
resistente bacteriën [3-4].

Voorheen kwam er vooral resistentie voor bij tuberculose en MRSA, maar de
laatste jaren vindt er ook resistentieontwikkeling plaats onder de
Enterobacteriaceae [5]. Enterobacteriaceae, zoals Escherichia coli en
Klebsiella pneumoniae, zijn bacteriën die voorkomen in de darmen van mensen en
veroorzaken normaliter geen infecties. In het ziekenhuis zijn
Enterobacteriaceae de belangrijkste verwekkers van urineweginfecties en
longontstekingen en ingrepen in het maagdarmkanaal [5-6]. Steeds vaker zijn
Enterobacteriaceae ongevoelig voor de meest gebruikte antibiotica en zijn dan
alleen nog maar te behandelen met reserve antibiotica. Deze bacteriën vallen
dan in de categorieën bijzonder resistente micro-organismen (BRMO). De
landelijke, en door de inspectie bekrachtigde, richtlijn van de werkgroep
infectie preventie (WIP) beschrijft de definities van BRMO en de maatregelen
die moeten worden genomen voor lokale surveillance en ziekenhuis brede infectie
maatregelen. De WIP richtlijnen stelt ook dat er kennis lacunes zijn. Een van
die lacunes percentage van drager schap in de algemene bevolking en mogelijk
risicofactoren binnen de algemene bevolking, behoudens verblijf in een
buitenlands ziekenhuis.

Er is een beperkt aantal studies gedaan naar BRMO. Deze studies hebben met name
betrekking op ESBL, een van de meest voorkomende BRMO*s. *. Et al vond 2% ESBL
in klinische kweken bij patiënten die al langer opgenomen waren in het
ziekenhuis [10]. Uit een onderzoek in 2010 bleek bij patiënten met
diarree/buikklachten in 10% van de gevallen ESBL-producerende
Enterobacteriaceae te zijn gekweekt [11]. Dit suggereert een behoorlijke
stijging. Echter de populaties die zijn bestudeerd zijn niet vergelijkbaar en
niet te extrapoleren naar de populatie van nieuw opgenomen patiënten binnen het
OLVG.

Probleemstelling
De uitslagen van klinische kweken in het ziekenhuis laten zien dat er steeds
meer patiënten in isolatie verpleegd worden vanwege een resistente
Enterobacteriaceae. Deze klinische kweekuitslagen zijn merendeels onverwachte
bevindingen, dus daar zijn de isolatiemaatregelen pas ingesteld op het moment
dat de kweekuitslag bekend is. Het overgrote deel van de patiënten wordt niet
gekweekt, daar er geen aanleiding toe is. Het is niet bekend of de patiënten
die niet gekweekt worden, wel drager zijn van een resistente
Enterobacteriaceae.

Met de uitkomst van het onderzoek wordt nagegaan of het isolatie beleid t.a.v.
BRMO binnen het OLVG voldoet, of dat er aanpassingen moeten komen, bijvoorbeeld
voor specifiekerisicogroepen.

Dit onderzoek betreft een observationele prevalentie studie.
Het onderzoek wordt uitgevoerd gedurende zes maanden, beginnend op 1 januari
2014.
De prevalentie van BRMO enterobacteriacia, op moment van opname, zal worden
gemeten worden in fecaal materiaal. Het onderzoek vindt plaats bij wilsbekwame
personen van 18 jaar en ouder. Het onderzoek vindt plaats op de volgende
afdelingen: interne, heelkunde, urologie en orthopedie.

Er zijn geen risico's verbonden aan deze prevalentiestudie. De belasting voor
deelnemers bestaat uit het invullen van een vragenlijst (15 minuten) en het
nemen van een fecaal monster (5 seconden). Het fecale monster kan worden
afgenomen door een kweekstok rond te draaien in vers geproduceerde ontlasting,
dan wel door het inbrengen van een kweekstok in het rectum van een deelnemer.
De deelnemer is vrij om te kiezen voor een van de twee methoden. Het monster
moet wel binnen 24 uur na opname afgenomen worden (onafhankelijk van het
ontlasting patroon (frequentie) van de deelnemer). Alhoewel inbrengen van een
kweekstok in het rectum wordt beschouwd als een invasieve handeling, heeft de
patiënt een keuze voor de manier van afname. Verder kan de patiënt zonder enkel
gevolg voor de behandeling, zich terug trekken uit de studie. Daarom worden de
lasten als beperkt beschouwd. Er zijn geen specifiek voordelen voor de
deelnemer zelf.

In de normale klinische setting (buiten dit onderzoek om) wordt de patiënt bij
een toevallige vondst van BRMO in contactisolatie verpleegd. Er is geen bewezen
behandeling mogelijk om een patiënt vrij te krijgen van een BRMO. Daarom wordt
de patiënt een jaar lang gelabeld in het ziekenhuisinformatiesysteem (conform
de landelijke richtlijn), zodat er bij vervolgopnames de
contactisolatiemaatregelen meteen genomen kunnen worden. Deze
isolatiemaatregelen kunnen als bezwaarlijk worden ervaren door de patiënt, maar
zijn dus niet van toepassing op de onderzoekspopulatie van dit onderzoek. Het
percentage BRMO-dragerschap bij nieuw opgenomen patiënten in het OLVG is
onbekend, daarmee is de belasting voor het ziekenhuis (kosten en verpleegkundig
handelen) niet goed in te schatten. Het belang ligt bij toekomstige patiënten,
waarbij door meer inzicht te krijgen in het dragerschap van resistente
Enterobacteriaceae, het infectiepreventiebeleid geoptimaliseerd kan worden en
bijdraagt aan een betere patiëntveiligheid.