De doelmatigheid van de dagbehandeling van zwangere vrouwen met een psychiatrische stoornis.

Tijdens de zwangerschap treden er grote fysieke, sociale en psychologische
veranderingen op. Deze kunnen aanleiding zijn tot het ontstaan of verergeren
van psychiatrische klachten die specialistische behandeling noodzakelijk maken.
Naar schatting is er bij 1 op de 8 zwangeren sprake van een psychiatrische
stoornis die behandeld dient te worden. Ernstige depressieve, spannings- of
angstklachten hebben een ongunstige invloed op de zwangerschap, de bevalling en
de ontwikkeling van het kind.
In recent onderzoek in Rotterdam werd bevestigd dat er onder zwangere vrouwen
een hoge prevalentie van psychopathologie is. Hieruit bleek dat er bij 10,8%
van de zwangere vrouwen sprake was van klinisch relevante depressieve klachten
en bij 12,1% klinisch relevante angstklachten. Onder zwangeren met een
niet-Nederlandse etniciteit liepen deze percentages op tot 29,8%. Van de
deelnemende zwangeren heeft 41% een niet-Nederlandse etniciteit.
Daarnaast neemt het aantal zwangerschappen onder de allochtone
bevolkingsgroepen toe, zowel relatief als absoluut toe. Deze groeiende groep
allochtone zwangeren vraagt, op basis van de verhoogde prevalentie van
psychopathologie in combinatie met de ongunstigere verloskundige uitkomsten om
extra psychiatrische en verloskundige behandeling. Op dit moment is er voor
deze groep geen passende behandeling. Idealiter ligt deze op het snijvlak van
de psychiatrie en verloskunde, hetgeen om een nieuw zorgtraject vraagt.

In het Erasmus MC bestaat een structureel samenwerkingsverband tussen de
afdelingen psychiatrie en verloskunde. Hieruit is de dagbehandeling voor
zwangere vrouwen met psychiatrische klachten ontstaan en loopt als een pilot
vanaf 2005. Deze groepsgewijze aanpak is een unieke behandeling voor een
multiculturele groep, gericht op de afname van psychiatrische klachten en ter
bevordering van een medisch ongecompliceerde zwangerschap en bevalling.
Een daadwerkelijke behandeling in vorm van een wekelijkse dagbehandeling met
betrokkenheid van psychiaters en gynaecologen lijkt veelbelovend maar de
effectiviteit en doelmatigheid, in zowel psychiatrisch als verloskundig
opzicht, zal met dit onderzoek vastgesteld moeten worden.

Primaire doelstelling: Het evalueren van de doelmatigheid van de dagbehandeling
van zwangere vrouwen met een psychiatrische stoornis.
Secondaire doelstelling: Verschilt groepsgewijze dagbehandeling in
effectiviteit ten opzichte van standaard individuele poliklinische zorg, in
termen van:
a. Afname van psychiatrische klachten moeder?
b. Afname van gecompliceerde zwangerschappen en bevallingen?
c. Afname van zorggebruik tijdens en na de zwangerschap?

Gerandomiseerde gecontroleerde trial met het viertakkige preferentiedesign.

Dagbehandeling vs 'treatment as usual' De groepsgewijze dagbehandeling is een wekelijks, gestructureerd programma aangeboden op de afdeling Psychiatrie van het Erasmus MC. Deze bevat de volgende onderdelen: themabespreking door sociaal psychiatrische verpleegkundige, psycho-educatie door psychiater, psychomotore therapie door bewegingstherapeut gericht op het contact maken tussen moeder en kind, cognitieve gedragstherapie door GZ-psycholoog en ontspanningstherapie door activiteitenbegeleider.

Het invullen van de vragenlijsten elke 6 weken en het wekelijks bijhouden van
een dagboek kost veel tijd en is zeker voor de zwangere vrouw een belasting,
maar mogelijk heeft het een therapeutisch effect.