Effect van vasten en sporten op de fysieke capaciteit en het oxidatief metabolisme van de spieren

Onlangs is er een nieuw programma ontwikkeld dat vasten combineert met een
bewegingsprogramma. Dit programma, genaamd Sportvasten (www.sportvasten.nl),
duurt tien dagen en is opgedeeld in drie fasen: 1) 3 dagen waarin de
voedselinname van de proefpersonen wordt verminderd; 2) 3 dagen waarin de
proefpersonen alleen maar sapjes drinken; en 3) 4 dagen waarin de voedselinname
van de proefpersonen weer toeneemt. Naast het dieetprogramma moeten deelnemers
30 minuten per dag sporten en ontvangen ze ook nog extra aminozuren, omega 3 en
6 vetzuren, mineralen en anti-oxidanten. Dit programma beweert dat er een shift
optreedt van koolhydraatverbranding naar vetverbranding en dat de
mitochondriële dichtheid van de spieren toeneemt. Deze veranderingen worden
geassocieerd met langdurig gewichtsverlies, een toegenomen gezondheid en een
verbeterd duurvermogen. Kwalitatieve, niet-gecontroleerde resultaten suggereren
positieve effecten van het Sportvasten programma op het lichaamsgewicht en de
fysieke capaciteit.
Het ervaren succes van Sportvasten is gebaseerd op de hypothese dat vasten in
combinatie met een bewegingsprogramma effectiever is dan vasten alleen in het
bewerkstelligen van gewichtsverlies en het doen toenemen van het duurvermogen.
Deze hypothese is gebaseerd op de aanname dat de combinatie van vasten en een
bewegingsprogramma mogelijk de vetoxidatie en de oxidatieve capaciteit van de
spieren verhoogd. Tot nu toe is er nog geen onderzoek uitgevoerd naar de
effecten van vasten in combinatie met een bewegingsprogramma op deze
uitkomstmaten en de onderliggende mechanismen. Daarnaast profiteren niet alle
deelnemers van het programma. Om het programma te verbeteren is het belangrijk
om inzicht te krijgen in de effecten en de mechanismen van vasten in combinatie
met een bewegingsprogramma. Verder is het belangrijk om te onderzoeken of
vasten in combinatie met een bewegingsprogramma effectiever is dan vasten
alleen in het bewerkstelligen van gewichtsverlies en het verbeteren van het
duurvermogen, door een toename in de mitochondriële dichtheid en de vetoxidatie
in de skeletspieren.

De primaire doelstelling van deze studie is het onderzoeken van het effect van
10 dagen vasten in combinatie met een bewegingsprogramma op de
lichaamssamenstelling en de fysieke capaciteit (piekvermogen, duurvermogen,
efficiëntie en VO2 in rust) van fitte mannen met overgewicht, vergeleken met
het effect van 10 dagen alleen vasten.
De secundaire doelstelling is het onderzoeken van het effect van 10 dagen
vasten in combinatie met een bewegingsprogramma op de determinanten van de
fysieke capaciteit op moleculair niveau en deze te relateren aan veranderingen
in de fysieke capaciteit. Hiervoor zullen enkele inspanningstesten en
spierbiopten worden afgenomen. De spierbiopten zullen worden geanalyseerd en
daarbij wordt gekeken naar de histologische karakteristieken die gerelateerd
zijn aan het oxidatief en anaërobe metabolisme (mitochondriële dichtheid,
myoglobine concentratie, spiervezeltypering, spiervezelgrootte, capillaire
dichtheid en GAPDH) in de vastus lateralis spier van fitte mannen met
overgewicht in vergelijking met het effect van 10 dagen alleen vasten.

Een gerandomiseerd, gecontroleerd (pilot) onderzoek met een longitudinaal
design om de effecten van de interventie te bepalen.

Één groep zal 10 dagen lang een vasten protocol volgen, wat inhoudt dat ze in 3 dagen hun voedselinname reduceren, 3 dagen alleen maar sap drinken en in 4 dagen hun voedselinname weer opbouwen (controle groep). De andere groep zal hetzelfde vasten protocol volgen, met als toevoeging 30 minuten sporten per dag (interventie groep).

De belasting voor de proefpersonen bestaat vooral uit het aantal uren dat
geïnvesteerd moeten worden in het onderzoek (metingen, besprekingen etc). Het
totaal aantal uren dat de proefpersonen op de Vrije Universiteit of bij Medico
Vision aanwezig moeten zijn, wordt geschat op 25 uur. Daarnaast zullen de
proefpersonen nog een half uur per dag, gedurende het 10 dagen programma,
moeten sporten. Echter dit laatste is een onderdeel van het programma en deze
uren zouden ook moeten worden geïnvesteerd in het geval deelnemers het
Sportvasten protocol volgen en niet deelnemen aan het onderzoek. De belasting
die het nemen van een spierbiopt met zich meebrengt, is slechts klein. De
procedure duurt niet lang en het ongemak na afloop is miniem. De risico*s van
de verdere metingen zijn nihil. Daar staat tegenover dat proefpersonen profijt
kunnen hebben van hun deelname aan dit onderzoek. De mogelijkheid dat de
proefpersonen gewicht verliezen en hun duurvermogen verbeteren is groot. Verder
krijgen deelnemers die meedoen met het huidige onderzoek het programma gratis
aangeboden en mogen zij na afloop van de studie nogmaals het (volledige)
Sportvasten programma gratis volgen. Bovendien zal het onderzoek de kennis naar
de werking van het programma vergroten en de mogelijkheid creëren om het
programma te optimaliseren.