Attributiestijl en Jumping to Conclusions bij clienten met een Posttraumatische Stress Stoornis en psychotische symptomen

Traumatische ervaringen in het verleden en PTSS gaan in de klinische praktijk
vaak gepaard met psychotische symptomen en paranoïde. Tot nu toe is onduidelijk
welke processen precies een rol spelen in het ontstaan van psychotische
symptomen bij PTSS cliënten. Deze cliënten blijken vaak steeds ernstiger te
ontregelen, soms zodanig dat verbetering niet verder mogelijk lijkt. Meer
kennis van de verbanden en betekenis van deze symptomen en de onderliggende
denk- en waarnemingsprocessen, is van groot belang.
Onder schizofrenie cliënten en cliënten met waanstoornissen is de redeneerbias
*Jumping to Conclusions* (JTC) al vele malen aangetoond (Huq et al, 1988;
Garety et al, 1991; Dudley et al, 1997; Young & Bentall, 1997). Daarbij nemen
mensen te snel beslissingen (over wat zij waarnemen), op basis van (te) weinig
informatie. Morrison et al (2003) vonden het zoeken van betekenis na trauma*s
en de daarbij gehanteerde *attributie-bias* als gezamenlijk mechanisme in zowel
de ontwikkeling van PTSS als achtervolgingswanen. Van een negatieve externe
attributiebias is sprake wanneer selectief gelet wordt op specifiek negatieve
(bedreigende) stimuli in de omgeving, bij het toekennen van een oorzaak aan een
situatie. Precies deze concepten, de externe attributiebias en daarnaast een
interpretatiebias in de vorm van JTC, worden in huidig onderzoek onderzocht.
JTC is nog niet eerder onderzocht bij patiënten met PTSS.

Het doel van het onderzoek is inzicht te krijgen in de cognitieve
redeneerprocessen bij mensen met een chronische PTSS, en of hierin verschillen
zijn wanneer sprake is van psychotische symptomen zoals hallucinaties en
paranoïdie.

Er is sprake van een dubbel-blind uitgevoerde studie met één meetmoment bij
cliënten bij wie sprake is van een chronische posttraumatische stress stoornis.
Tevens is bij een deel van de cliënten sprake van psychotische symptomen. De
studie bestaat uit een kwantitatief deel naar de mate van hallucinaties,
paranoïdie en attributiebias. En een experimenteel gedeelte waarbij gekeken
wordt naar de mate van Jumping to Conclusions middels een experimentele taak.
Cliënten worden vergeleken ten aanzien van de volgende drie variabelen:
Attributie bias, jumping to conclusions en paranoïdie.

In totaal duurt het onderzoek voor de participant éénmalig ongeveer 2,5 a 3 uur.
Het inclusiegedeelte inclusief het diagnostisch interview ter vaststelling van
de posttraumatische stressstoornis duurt ruim een uur. De vragenlijsten naar
psychotische symptomen en de vragenlijst attributiestijl duren ongeveer 3
kwartier, en de afname van de experimentele taak (JTC), 20 minuten.
Er is sprake van enige belasting van participanten, doordat gevraagd wordt naar
mogelijk emotioneel beladen onderwerpen. De kans dat door deelname aan het
onderzoek klachten ontstaan, of verergeren, wordt als uiterst klein ingeschat.
Mochten cliënten toch klachten ontwikkelen, dan is opvang of (psychiatrische)
ondersteuning mogelijk bij Stichting Centrum *45, op locatie van het onderzoek.
*