Het kwantificeren van cerebrale neuroinflammatie bij patiënten met TRD en het associëren van deze bevindingen met klinische symptomen, perifere markers van ontsteking, de pro-inflammatoire handtekening van monocyten en MRI maten t.a.v. het…
ID
Bron
Verkorte titel
Aandoening
- Stemmingsstoornissen en -afwijkingen NEG
Synoniemen aandoening
Betreft onderzoek met
Ondersteuning
Onderzoeksproduct en/of interventie
Uitkomstmaten
Primaire uitkomstmaten
Primaire uitkomstmaat is de [11C]-PK11195 bindingspotentieel (BP) in de
hersenen. We verwachten hogere BPs in de hippocampus, andere delen van het
limbisch systeem (amygdala, insula) en regio's die betrokken zijn bij
emotieregulatie (bijvoorbeeld anterior cingulaire cortex (ACC), en de
ventromediale en dorsolateral prefrontale cortex (VM/DL PFC).
Secundaire uitkomstmaten
Secundaire uitkomstmaten zijn serum eiwitten (indicatief voor ontsteking), de
ontstekings-gerelateerde mRNA handtekening van monocyten, de niveaus van
poly-onverzadigde vetzuren, speeksel cortisol metingen en de MRI-metingen.
Achtergrond van het onderzoek
Het gezamenlijk voorkomen van de depressieve stoornis (MDD) met andere medische
ziekten waarbij activering van het immuunsysteem betrokken is, de bevinding dat
het toedienen van pro-inflammatoire cytokinen depressieve symptomen kan
oproepen en het feit dat bij patiënten met MDD verhoogde niveaus van
inflammatoire merkers en geactiveerd monocyten bestaan, suggereren alle dat bij
MDD neuroinflammatie wellicht een onderliggende pathofysiologische mechanisme
is. Deze neuroinflammatie kan een staat van langdurige serotonerge uitputting
veroorzaken door verhoogde tryptofaan afbraak (als gevolg van cytokines in
geactiveerde microglia) en schadelijke (door op glutamaat gelijkende) effecten
van de resulterende metabolieten (gekenmerkt door toename van [excitotoxisch]
quinolinic acid) en dalingen in [neuroprotectieve] kynurenic acid. Activering
van de microglia in de hersenen kan worden aangetoond met de [11C] PK11195
PET-ligand, maar dit is nog niet onderzocht in MDD. Omdat antidepressiva
klassiek aangrijpen op een monoaminerge dysfunctie, zou juist bij patiënten met
therapieresistente depressie (TRD; gedefinieerd als nonresponse na meer dan 3
soorten antidepressiva) de aanwezigheid van neuroinflammatie
oververtegenwoordigd kunnen zijn.
Doel van het onderzoek
Het kwantificeren van cerebrale neuroinflammatie bij patiënten met TRD en het
associëren van deze bevindingen met klinische symptomen, perifere markers van
ontsteking, de pro-inflammatoire handtekening van monocyten en MRI maten t.a.v.
het functioneren van de hersenen.
Onderzoeksopzet
Cross-sectionele vergelijking van TRD-patiënten met gezonde controles
Inschatting van belasting en risico
Deelnemers zal worden gevraagd om deel te nemen aan MRI en PET-scans, waarbij
een matige dosis (1.35mSv) van radioactiviteit wordt gebruikt. Bovendien zal
210 ml bloed worden afgenomen om de PET-scan te te kwantificeren en
uitkomstmaten uit perifeer bloed te verkrijgen. Er zijn geen directe voordelen
voor deelnemers om deel te nemen. Het algemene voordeel zal zijn dat er een
beter begrip van de betrokkenheid van neuroinflammatie als mechanisme bij TRD
zal ontstaan. Als dit mechanisme inderdaad prominent aanwezig is in de TRD
patienten, dan kunnen [11C]PK11195 PET en/of MRI-scans ons in de toekomst in
staat stellen subtypes van MDD-patiënten vroegtijdig te herkennen opdat we
daarmee de resultaten van behandeling kunnen voorspellen, die uiteindelijk de
ontwikkeling van TRD zou kunnen voorkomen.
Publiek
Hanzeplein 1
Groningen 9700 RB
NL
Wetenschappelijk
Hanzeplein 1
Groningen 9700 RB
NL
Landen waar het onderzoek wordt uitgevoerd
Leeftijd
Belangrijkste voorwaarden om deel te mogen nemen (Inclusiecriteria)
Patienten
- Leeftijd 18-50 jr
- Getekend toestemmingsformulier
- SCID-diagnose Depressieve Stoornis (SCID/MINI)
- HDRS-17 > 20
- Aanzienlijk niveau van therapieresistentie (Ruhe et al. 2012) gedefinieerd als non-repons (<50% verbetering van symptomen) op >3 groepen antidepressiva (gegeven tenminste 4 weken bij minimale effectieve doseringen. Het laatste antidepressivum kan gecontinueerd worden ttv de studie;Gezonde controles
- Leeftijd 18-50 jr
- Getekend toestemmingsformulier
Belangrijkste redenen om niet deel te kunnen nemen (Exclusiecriteria)
Patienten
- Gebruik van benzodiazepinen < 1 week voor de PET-scan
- Gebruik van anticoagulantia of stollingsstoornis
- Somatische medicatie dat immuunsysteem beinvloedt (bijv. corticosteroiden, anti-inflammatoire/immunosuppressieve medicatie)
- Gebruik van studiemedicatie
- Huidige of recent (<1 jaar) alcohol of drugsmisbruik)
- Huidige of recente infectie/inflammatoire ziekte
- Huidige systeemziekte
- Somatische, organische of neurologische aandoening
- Claustrofobie
- Metalen objecten in het lichaam die MRI-oonderzoek contra-indiceren;Gezonde controles
Identiek aan patienten plus:
- Voorgeschiedenis van een psychiatrische aandoening
- Metabole aandoeningen (diabetes, hyper-/hypothyreoidie, M. Cushing of M. Addison)
Opzet
Deelname
Opgevolgd door onderstaande (mogelijk meer actuele) registratie
Geen registraties gevonden.
Andere (mogelijk minder actuele) registraties in dit register
Geen registraties gevonden.
In overige registers
| Register | ID |
|---|---|
| CCMO | NL43043.042.13 |