Preventie van depressie, angst, ongemak en irrationele gedachten onder slachtoffers van cyberpesten op het Vmbo door een online advies op maat.

Cyberpesten is een herhaalde agressieve en bewuste daad gedaan door een groep
of een individu, met gebruik van elektronische communicatie vormen, tegen een
slachtoffer dat zich niet goed kan verdedigen. Wereldwijd worden er tussen de
20 en 40 procent van de jongeren gecyberpest. In Nederland rapporteert 20
procent van de adolescenten ervaring te hebben met cyber pesten. Uit onderzoek
blijkt dat veel jongeren negatieve effecten ervaren als gevolg van cyberpesten.
Jongeren die slachtoffer zijn, zijn over het algemeen depressiever, angstiger
en onzekerder over zichzelf dan jongeren die hier niet mee te kampen hebben. Ze
hebben meer irrationele gedachtes, spijbelen vaker en gaan soms helemaal niet
meer naar school.
Vanwege deze gezondheidsproblemen, en vanwege het feit dat de meerderheid van
de jongeren online hulp zoekt voor zijn/haar problemen, wordt een online advies
op maat gemaakt waarin jongeren leren zich beter te weren tegen de negatieve
effecten van cyberpesten. Dit wordt gedaan door ze inzicht te geven in het
5G-schema, dat gebaseerd is op de 'Plezier op school' training (gebaseerd op
RET), en door effectieve coping strategieën aan te leren.
Boodschappen, lessen, omgevingen, guides en extra lessen worden op maat
aangeboden; aan de hand van gemeten kenmerken worden verschillende elementen
aangepast naar de eigenschappen van de deelnemer.
De interventie wordt volgens de Intervention Mapping benadering opgebouwd. Met
behulp van gedragsdoelen voor de slachtoffers van cyberpesten en de
determinanten van dit gedrag worden veranderdoelen gemaakt. Deze veranderdoelen
worden met behulp van theorieën en methodes uit de wetenschappelijke literatuur
omgezet naar een praktische aanpak.

De evaluatie van een online advies op maat voor cyberpest slachtoffers. Met
deze interventie pogen we irrationele gedachten (oftewel het 5G schema) te
veranderen, en ineffectieve coping strategieën om te zetten in effectieve
coping strategieën.
Het primaire doel van dit onderzoek is de korte termijn (1, 2 en 6 maanden) en
lange termijn (12 maanden) effecten van de interventie vast te stellen op
frequentie van cyber pesten, probleem gedragingen en hoeveelheid
agressieve/passieve slachtoffers van cyberpesten, en het gevolg daarvan;
effecten op psychosociaal welzijn, school prestaties en spijbelen.
Het secundaire doel van dit onderzoek is het bestuderen van de effecten van de
interventie op coping vaardigheden en strategieën die gebruikt worden, type en
hoeveelheid irrationele gedachten, en veranderingen in coping gedrag
gerelateerde determinanten zoals self-efficacy, zelfvertrouwen, actie plannen
en coping plannen en constructieve emoties. We verwachten dat het online advies
op maat zal leiden tot meer effectieve coping, rationeel en behulpzame
gedachten, verhoogde self-efficacy en zelfvertrouwen, en meer constructieve
emoties.

Het effect van het online advies op maat wordt getest door een experimentele
onderzoeksopzet met drie condities (experimentele groep (EG), wachtlijst
controle groep (WCG) en een algemene informatie groep (AIG)). Er worden
metingen voor het advies (baseline), na advies één (1 maand), na advies twee (2
maanden), een half jaar na start aan het onderzoek en een jaar na start aan het
onderzoek gedaan (deze laatste meting geldt niet voor de WCG). Vergelijkingen
tussen de drie groepen maken het mogelijk om zinnige en onafhankelijke
uitspraken te doen over het effect van het online advies op maat en over de
informatie op Pestweb/pestkoppenstoppen.nl. (zie ook sectie K - Studydesign).

De interventie bestaat uit drie advies momenten. Het eerste advies richt zich vooral op de gedachten, gevoelens en gedragingen van slachtoffers van cyber pesten. Een cyberpest gebeurtenis kan gemakkelijk lijden tot negatieve gedachten over jezelf. Deze negatieve gedachten veroorzaken een negatief gevoel, waardoor je op een bepaalde (vaak ongunstige) manier reageert (gedrag). Via het online advies op maat wordt gepoogd deze negatieve gedachten om te zetten in behulpzame, positieve gedachten en daarbij meer inzicht te geven in emoties. Het tweede advies bestaat uit het vervangen van ineffectieve coping strategieën voor effectieve coping strategieën. Uit onderzoek blijkt dat er twee types slachtoffers zijn, die ieder op hun eigen manier copen met cyberpesten. Deze twee types slachtoffers zijn; passieve en agressieve slachtoffers. Deze passieve en/of agressieve coping strategieën worden vervangen voor actieve en probleemoplossende coping strategieën. Tevens krijgen de deelnemers de mogelijkheid om extra lessen in sociale vaardigheden te volgen, omdat veel jongeren die online gepest worden, ook in het dagelijks leven slachtoffer zijn van pesten. Met behulp van de Youth Self-Report wordt bepaald welke sociale vaardigheden verbeterd/aangevuld dienen te worden. Daarnaast wordt de dynamiek van pesten uitgelegd, en krijgen jongeren tips met betrekking tot het niet meer meedoen met pesterijen (zowel als slachtoffer als dader). Jongeren krijgen de mogelijkheid om zinnen te maken die ze kunnen gebruiken bij het voor zichzelf opkomen en het laten stoppen van pesten. Aan deze zinnen worden tevens plannen gekoppeld. Het derde advies is een booster interventie waarin op basis van gemeten vooruitgang extra lessen in het maken van rationele/behulpzame gedachtes en effectieve coping strategieën worden aangeboden. Tevens worden deelnemers aangemoedigd om constructieve overtuigingen te internaliseren. Afsluitend worden in dit advies tips en trucs gegeven met betrekking tot veilig gebruik van het internet en de mobiele telefoon, en hoe men vervelende berichten/foto's/etc. kan verwijderen. Aan deze tips worden plannen gekoppeld. Alle lessen en adviezen worden op maat aangeboden naar de specifieke kenmerken van iedere deelnemer. De algemene informatie groep ontvangt algemene informatie over cyberpesten via het Pestweb/www.pestkoppenstoppen.nl. De wachtlijst controle groep ontvangt verder geen informatie; zij ontvangen de interventie zes maanden na aanvang van het onderzoek. (zie ook de tabel 1 in het onderzoeksprotocol)

Proefpersonen lopen geen of minimaal risico met het deelnemen aan dit
onderzoek. Het enige dat gevraagd zal worden is om wat tijd te investeren om de
vragenlijsten te completeren. Jongeren dienen vijf keer vragenlijsten in te
vullen wat ongeveer een half uur per keer zal duren.
Voor dit onderzoek zijn minderjarige proefpersonen nodig, omdat uit onderzoek
blijkt dat in deze leeftijdsgroep (12-15 jaar) en school niveau (Vmbo) het
meest gepest wordt.
Het programma kan op elk moment beëindigd worden, zonder dat hier consequenties
voor de proefpersoon aan zijn verbonden. Proefpersonen mogen zelf bepalen of ze
de gegeven adviezen opvolgen of niet. Daar zijn verder geen consequenties aan
verbonden.
Een mogelijke belasting zou kunnen ervaren worden tijdens het invullen van de
vragenlijst. Persoonlijke bewustzijn naar depressieve en angstige gevoelens of
fysieke pijn kan toenemen als gevolg van de vragenlijst. Deze mogelijke
belasting wordt vermindert door jongeren op ieder moment de mogelijkheid te
geven om een 'pauze' te nemen, en de vragenlijst later af te maken.

Mocht een deelnemer hoog scoren op subklinische depressie, dan krijgt men de
volgende boodschap: Uit jouw antwoorden op de vragen die je net hebt ingevuld,
merk ik dat je op dit moment niet zo lekker in je vel zit.
Ik kan je via deze website uitleggen hoe je met online en offline pesten om
kunt gaan. Waarschijnlijk kan ik je niet genoeg leren over hoe je met de
heftige en vervelende gevoelens en gedachten die jij nu ervaart waarschijnlijk
niet. Deze website kan jou waarschijnlijk niet goed genoeg helpen. Je mag
natuurlijk wel door gaan met het programma, je leert er altijd iets van.
Ik zou je daarom adviseren om naast dit advies te gaan praten met iemand die je
vertrouwd en waar je gemakkelijk mee kunt praten (zoals je ouders/verzorgers,
broers, zussen, mentor op school). Ook zou ik je adviseren om naar de huisarts
te gaan. De huisarts kan jou goed helpen om de juiste hulp te vinden voor de
vervelende gevoelens waarvan je last hebt.
Stel het niet te lang uit, je bent echt niet de enige en het kan je enorm
opluchten om erover te praten.Vind je de stap nog te groot om naar de huisarts
te gaan? Dan kun je ook heel goed zelf hulp zoeken. Je hebt nu een e-mail in je
inbox waarin ik telefoonnummers en websites heb gezet. Daar kun je heel
gemakkelijk hulp zoeken op een anonieme manier. Maak met jezelf een duidelijke
afspraak wanneer je gaat praten met een vertrouwenspersoon. Zeg tegen de
vertrouwenspersoon dat je je erg vervelend voelt en dat je graag hulp wilt
zoeken om hier iets aan te doen. Je mag dit scherm nu afsluiten. Als je toch
door wilt gaan, dan mag dat ook.

Deelnemers mogen daarna zelf kiezen of ze wel of niet verder willen gaan.
Deelnemers die een hoge score hebben op klinische depressie krijgen de volgende
boodschap:Uit jouw antwoorden op de vragen die je net hebt ingevuld, merk ik
dat je op dit moment niet zo lekker in je vel zit. Deze website gaat jou
waarschijnlijk niet helpen. Ik denk dat het voor jou heel belangrijk is dat je
hulp gaat zoeken. Vind je het goed dat wij hiervoor contact met jou opnemen?
Ze mogen dan tussen 'Ja' en 'Nee' kiezen. Deelname wordt daarna stopgezet.
Zowel klinisch als subklinisch depressieve deelnemers krijgen een e-mail met
informatie over hulp zoeken.

Mocht de deelnemer hoog scoren op de YSR schalen delinquent gedrag,
angstig/depressief gedrag en somatische problemen, dan krijgt hij of zij
automatisch een getailored hulp-bericht waarin aangeraden wordt hulp te
zoeken/te gaan praten met volwassenen, en worden suggesties voor nuttige
websites gegeven.