Brave New Worlds: Virtual Reality experimenten en het verband tussen psychose en sociale omgeving

Epidemiologische studies, waaronder mijn eigen, hebben onomstotelijk laten zien
dat er een hoge incidentie van psychotische stoornissen is in dichtbevolkte
gebieden en bij etnische minderheden. Deze verbanden reflecteren waarschijnlijk
de causale invloed van blootstelling aan omgevongsinvloeden. De
gemeenschappelijke onderliggende factor hierbij zou kunnen zijn herhaalde
ervaringen van sociale tegenspoed, die leiden tot sensitisatie bij individuen
met bestaande kwetsbaarheid voor psychose, en uitmonden in steeds sterkere
expressie van psychotische reacties op cumulatieve sociale tegenspoed over de
tijd. Tot op heden zijn deze hypotheses nauwelijks getoetst, omdat het moeilijk
is om de sociale omgeving en de psychologische en fysiologische reactie van
individuen daarop accuraat te meten. recent zijn echter Virtual Reality
technieken ontwikkeld, die gecontroleerde experimentele blootstelling aan
verschillende sociale omgevingen mogelijk maken.

In dit project wordt de invloed van omgevingsinvloeden bij de etiologie van
psychotische stoornissen onderzocht, door het optreden van (subklinische)
psychotische symptomen en (correlaten van) fysiologische indicatoren van stress
te bestuderen na gecontroleerde blootstelling aan virtuele sociale risico
omgevingen.

De belangrijkste doelen zijn om te onderzoeken:
A. hoe blootstelling aan de volgende virtuele omgevingen is geassocieerd met
fysiologische stress, paranoide ideaties en andere (subklinische) psychotische
symptomen:
1. hoge populatie dichtheid, 2. lage etnische dichtheid, en 3. sociale
vijandigheid
B. of de stress / psychotische reactie groter is bij mensen met:
1. grotere gevoeligheid voor psychose, 2. grotere totale hoeveelheid ervaringen
van sociale problemen, 3. cognitieve vertekeningen
C. of de stress / psychotische reactie is geassocieerd met (expressie van)
genvarianten die eerder zijn gerelateerd aan psychose

Vier groepen van individuen (N=50 in elke groep) met verschillende gevoeligheid
voor psychose worden blootgesteld aan virtuele sociale risico omgevingen die in
eerdere onderzoeken zijn geassocieerd met een verhoogd risico op psychotische
stoornissen, namelijk hoge populatie dichtheid, lage etnische dichtheid en
sociale vijandigheid. In drie experimenten met een cross-over design wordt
onderzocht hoe blootstelling aan deze omgevingen is geassocieerd met het
optreden van (subklinische) psychotische symptomen en fysiologische stress, en
of deze reacties toenemen met een grotere psychose gevoeligheid, een hoger
niveau van (sensitiserende) cumulatieve sociale problemen in de
voorgeschiedenis, en (expressie van) genen die in eerder onderzoek zijn
gerelateerd aan psychose.

Het onderzoek behelst een eenmalig bezoek aan het onderzoekscentrum.

Belasting:
- Invullen van vragenlijsten,
- Drie virtuele experimenten die samen 45 minuten duren
- Tweemaal venapunctie, waarbij in totaal 40 ml bloed wordt afgenomen.

Risico's:
- Emotionele belasting van invullen vragenlijsten
- Misselijkheid of duizeligheid als gevolg van verblijf in virtuele omgeving
- Mogelijke complicaties venapunctie.