Behandeling in een gevorderd stadium van de ziekte van Parkinson: continue intrajejunale levodopa infusie of diepe hersenstimulatie; een haalbaarheidsonderzoek

Neurologen en patiënten kiezen vaker voor Continue Levodopa Infusie (CLI) dan
voor diep hersenstimulatie (Engels: Deep Brain Stimulation; DBS) voor de
behandeling het vergevorderde stadium van de ziekte van Parkinson, ondanks het
feit dan de werkzaamheid van CLI niet overtuigend is aangetoond. Deze situatie
zal blijven bestaan bij het uitblijven van direct vergelijkende data. Een
vergelijkende studie voorziet in een wetenschappelijk basis voor
behandelbeslissingen bij vergevorderde Parkinson. De auteurs hebben een
aanvraag ingediende bij ZonMw voor financiering van een grote vergelijkende
studie tussen CLI en DBS. Hoewel de commissie de opzet van de studie als goed
beoordeelde en de onderzoeksvraag als relevant, is de aanvraag afgewezen met
het argument dat sterke 'patient preference' met betrekking tot de betrekkelijk
invasieve behandelingen de inclusie zodanig zou beïnvloeden dat de studie niet
haalbaar zou zijn. Aangezien de invloed van 'patient preference' op de inclusie
in een dergelijk onderzoek onbekend is zal een pilot studie gedaan worden naar
dit effect. Op die manier wordt er een sterk argument verkregen voor het al dan
niet uitvoeren van een gerandomiseerde vergelijkende studie.

Het primaire doel van de studie is het vaststellen van de bereidheid van
patiënten om te worden gerandomiseerd tussen CLI en DBS. Daarnaast dient de
voorgestelde studie als pilot voor een grotere randomized controlled trial. Het
doel van deze grotere trial, die alleen kan worden uitgevoerd als de
haalbaarheid wordt bevestigd, is te bepalen of CLI of DBS de beste behandeling
is bij een vergevorderd stadium van de ziekte van Parkinson. De pilot-trial kan
in detail de implementatie van een mogelijk onderzoeksprotocol voor deze
grotere trial evalueren, inclusief mogelijk uitkomstmaten.

De haalbaarheidsstudie zal bestaan uit twee delen: een cross-sectionele studie
die de bereidheid tot randomisatie voor CLI en DBS onderzoekt, en een
prospectief, gerandomiseerd, open-label, multicenter pilot-onderzoek met de
patiënten die bereid waren te worden gerandomiseerd. Voor CLI behandeling
krijgen patiënten een sonde in het jejunum via een percutane endoscopische
gastrostomie (PEG). De sonde is verbonden aan een externe pomp die de
levodopa-gel aanvoert. Voor DBS behandeling worden er twee elektrodes in de
hersenen geïmplanteerd. Deze elektrodes zijn verbonden met een eveneens
geïmplanteerde pulsgenerator, die subcutaan onder het subclavia-gebied wordt
ingebracht.

Voor CLI behandeling krijgen patiënten een sonde in het jejunum via een percutane endoscopische gastrostomie (PEG). De sonde is verbonden aan een externe pomp die de levodopa-gel aanvoert. Voor DBS behandeling worden er twee elektrodes in de hersenen geïmplanteerd. Deze elektrodes zijn verbonden met een eveneens geïmplanteerde pulsgenerator, die subcutaan onder het subclavia-gebied wordt ingebracht.

Deze studie onderzoekt de haalbaarheid van een toekomstige grotere
vergelijkende studie tussen CLI en DBS. Beide behandelingen zijn momenteel
beschikbaar voor de patiënten in een vergevorderd stadium van de ziekte van
Parkinson en gaan gepaard met een klein risico op ernstige bijwerkingen.

Patiënten die kunnen worden geincludeerd in het cross-sectionele deel van de
studie en die niet willen meedoen aan het pilot deel wordt gevraagd een
vagenlijst over de redenen om niet deel te nemen aan randomisatie. Het kost
ongeveer 15 minuten om deze vragenlijst in te vullen.

Voor patiënten die willen deelnemen aan de randomisatie bestaat de extra
belasting van deelname aan de pilot-trial, vergeleken met de reguliere
behandeling, uit zowel meer als meer gedetailleerde onderzoeksprocedures. We
schatten dat deze extra procedures, bestaande uit het invullen van
vragenlijsten en het ondergaan van neurologisch onderzoek van de motorische
functies, ongeveer 10 uur in beslag nemen, inclusief tijd om te reizen. Dit is
een verwaarloosbaar risico volgens de NFU (Nederlands Federatie van
Universitaire Medische Centra) criteria voor onderzoek met patiënten.