Voorbij de erfelijkheid van verslaving

Het is bekend dat overmatig middelengebruik negatieve gevolgen heeft voor de
gezondheid. Het gebruik van tabaksproducten is de belangrijkste, voorkombare
doodsoorzaak in de wereld. Roken is geassocieerd met longkanker, chronische
ademhalings ziekten en hart- en vaatziekten. Alcohol misbruik veroorzaakt
ongeveer 4% van alle gezondheidsproblemen, en dit percentage is het grootst in
de VS en in Europa. Ook hebben sommige studies gezondheidsvoordelen
gerapporteerd met betrekking tot de consumptie van (kleine hoeveelheden)
alcohol. Cannabis gebruik is geassocieerd met een verhoogd risico op het
gebruik van meer schadelijke drugs zoals cocaine en heroine en een hoger risico
op psychotische symptomen. The effecten van caffeine zijn verschillend, maar
voor gezonde volwassenen lijkt matig, dagelijks gebruik van caffeine geen
schadelijke gezondheidseffecten te hebben.

Het gebruik van de bovenstaande middelen komt veel voor. Momenteel rookt
ongeveer 27% van de Nederlandse bevolking van 16 jaar en ouder, ongeveer 80%
van de Nederlandse bevolking (>= 12 jaar) drinkt wel eens alcohol en ongeveer
33% van de 15-25 jarigen hebben wel eens cannabis gebruikt (Centraal Bureau
Statistiek, 2009). Caffeine wordt regelmatig gebruikt door 80 tot 90% van de
volwassenen als ingredient van koffie, thee en andere produkten. The
prevalentie van middelengebruik is hoger in mannen dan in vrouwen. Het
prevalentie patroon in Nederland is vergelijkbaar met andere Europese landen en
met de VS en Australie.

Tweelingstudies hebben laten zien dat zowel erfelijke als omgevingsfactoren een
rol spelen bij middelengebruik en -misbruik. De bijdrage van erfelijke factoren
is wat lager voor 'beginnen' dan voor de verslavingsvariabelen.Uit linkage en
kandidaat-gen studies zijn al een aantal interessante kandidaatgenen en
chromosomale regio's naar voren gekomen. In de afgelopen jaren zijn er een
aantal belangrijke genen gevondne met behulp van genoom-wijde associatie
analyses.

Het huidige project richt zich op de oorzaken van individuele verschillen in de
gevoeligheid voor verslaving, de comorbiditeit tussen verschillende middelen en
de gevolgen voor de gezondheid.

Het onderzoek richt zich op 5 gerelateerde thema's:
1. Ontravelen van het samenspel tussen genetische en omgevings factoren die van
invloed zijn op middelengebruik/misbruik met behulp van een uitgebreid
tweeling-familie model.
2. In kaart brengen van de genen en pathways die betrokken zijn middelengebruik
met behulp van DNA-variant data.
3. Vergelijken van de gen-expressie patronen die geassocieerd zijn met
middelengebruik
4. Het testen van de toegevoegde waarde van biomarkers bij het begrijpen van
individuele verschillen in middelengebruik.
5. Onderzoeken van de relatie tussen middelen gebruik en gezondheid door het
linken van de tweeling-familie data aan medische databases.

Longitudinale tweeling-familie studie

Er zal een combinatie gebruikt worden van genetische epidemiologische,
moleculair genetische en gen-omgevings-interactie analyse technieken.
Data zullen geanalyseerd worden met multivariate methodes, longitudinale
modellen en andere nieuwe/beschikbare analyse technieken.

Deelnemers ontvangen een uitnodiging om deel te nemen aan het vragenlijst
onderzoek. Ze krijgen de optie om de vragenlijst online in te vullen via
internet. Als ze de lijst niet online invullen krijgen ze enkele weken later
een herinnering samen met een papieren lijst toegestuurd. Deelnemers zijn vrij
om de vragenlijst in te vullen wanneer ze dat willen, in hun eigen huis, en er
zijn geen consequenties als ze niet deelnemen. Deelnemers krijgen een beperkte
terugkoppeling op de ingevulde gegevens (persoonlijk rapportje). De resultaten
die voortkomen uit deze studie (op groepsniveau) zullen worden gerapporteerd in
wetenschappelijke artikelen, op de NTR website en in het jaarlijkse
informatieblad de Twinfo (wordt verstuurd aan iedereen die ingeschreven staat
bij het NTR).

Deelnemers worden ook uitgenodigd om 2 plukjes haar op te sturen, zodat hun
middelengebruik in kaart gebracht kan worden.