Gerandomiseerde vergelijkende studie naar verschillen in de biologische beschikbaarheid en de effectiviteit van vitamine K drank en vitamine K tabletten.

Antistolling met vitamine K antagonisten is een effectieve manier om
stolselvorming tegen te gaan bij diverse onderliggende oorzaken, zoals
atriumfibrileren.
Er zijn echter omstandigheden waarin het antistollingsniveau omlaag moet worden
gebracht. Bij het kortwerkende acenocoumarol kan dit door 1 of 2 dagen de
inname van het middel te staken. Bij het langwerkende fenprocoumon (of,
internationaal, warfarine) is dit echter niet haalbaar vanwege de lange
halfwaardetijd van beide middelen. In dit geval is toediening van vitamine K
noodzakelijk.
In Nederland is ervaring met de toediening van vitamine K opgelost in olie.
Recent zijn echter vitamine K tabletten op de markt gekomen die, in theorie,
dezelfde werking zouden moeten hebben maar, omdat deze niet als medicijn maar
als voedingssupplement in de handel zijn, niet aan dezelfde hoge
onderzoekseisen zijn onderworpen als wanneer ze wel als medicijn op de markt
gekomen zouden zijn.
De tabletten hebben voor zowel apotheek als patiënt een praktisch voordeel qua
transport, opslag, productie en inname. Ook het doseren zou per tablet
secuurder moeten zijn dan met de vitamine K oplossing.

1. Vaststellen of de vitamine K tabletten dezelfde biologische beschikbaarheid
hebben voor de mens als de vitamine K oplossing.
2. Vaststellen of de vitamine K tabletten dezelfde efectiviteit hebben als de
vitamine K oplossing.

Stap 1:
25 gezonde vrijwilligers zullen 5 mg vitamine K innemen, tablet of oplossing,
volgens een crossover model: 5 nemen vitamine K tabletten en 5 vitamine K
oplossing. De vrijwilligers worden gevraagd te wachten met ontbijten tot de
inname van de vitamine K. Voor inname en op 7 tijdstippen na inname (2, 4, 5,
6, 8, 10 en 24 uur) zal bloed worden afgenomen om de hoeveelheid vitamine K in
het bloed te meten. Hiernaast zal ook worden gevraagd of de vrijwilligers een
vitamine K arm dieet gedurende 24 uur willen volgen. Na een uitwasperiode van 2
weken herhaalt zich deze opzet maar zij die eerst tabletten innamen, zullen nu
de oplossing innemen en vice versa.

Stap 2:
72 patiënten die een ingreep moeten ondergaan of een invasief onderzoek waarbij
volgens de protocollen van de Trombosedienst Leiden e.o. 5 mg vitamine K moet
worden ingenomen, zullen worden gerandomiseerd over 2 groepen. 1 groep zal 5 mg
vitamine K in tabletvorm innemen en 1 groep zal 5 mg vitamine K in oplossing
innemen. Voor inname, na 24 uur en na 48 uur zal de INR worden bepaald waarbij
de effectiviteit van de vitamine K inname wordt uitgedrukt als het verschil in
het aantal INR-waarden onder de 2.

Stap 3:
72 patiënten met een INR tussen de 7.0 en 10.0 zullen worden gerandomiseerd
over 2 groepen. 30 patiënten zullen 5 mg vitamine K in tabletvorm krijgen en 30
patiënten krijgen 5 mg vitamine K in oplossing. Voor inname, na 24 uur en na 48
uur zal de INR worden bepaald. Verder zal voor inname en 24 uur na inname bloed
worden afgenomen om de hoeveelheid vitamine K in het bloed te meten. De
eindpunten bestaan uit het verschil in de afname van de INR en het verschil in
toename van de hoeveelheid vitamine K in het bloed tussen de twee groepen.

De gezonde vrijwilligers krijgen zowel 5 mg vitamine K in tabletvorm als in oplossing met een uitwasperiode van 2 weken daartussen. De patiënten krijgen 5 mg vitamine K in tabletvorm of in oplossing, afhankelijk van de loting.

Er is geen risico voor de gezonde vrijwlligers aangezien er geen nadelige
gevolgen bekend zijn van inname van vitamine K.
De belasting bestaat uit het meerdere malen bloed afnemen gedurende twee maal
24 uur.

Het risico voor de patiënten die een ingreep of invasief onderzoek moeten
ondergaan bestaat uit het feit dat het onderzoek of de ingreep mogelijk niet
door kan gaan als de INR onvoldoende daalt bij inname van de vitamine K in
tabletvorm. In theorie is het mogelijk dat de vitamine K in tabletvorm een
betere biologische beschikbaarheid kent dan de vitamine K in oplossing wat
ertoe kan leiden dat de INR teveel daalt waardoor er een groter risicol op
trombo-embolische complicaties ontstaat.
Er wordt een- dan wel tweemaal extra een INR-controle uitgevoerd.

Het risico voor de patiënten met een hoge INR bestaat uit het langer bestaan
van een verhoogd bloedingsrisico als de biologische beschikbaarheid dan wel de
effectiviteit van de vitamine K tabletten lager is dan de vitamine K oplossing.
Ook in dit geval bestaat het theoretische risico dat de INR teveel daalt
waarbij de patiënten een risico lopen op trombo-embolische complicaties.
Deze groep patiënten zal nogmaals een venapunctie moeten ondergaan op de dag
van de INR-controle voor afname van de vitamine K spiegel. Tevens zullen deze
patiënten in de 48 uur na inname van de vitamine K tweemaal een extra
INR-controle moeten ondergaan waarbij na 24 uur extra bloed wordt afgenomen
voor opnieuw een vitamine K spiegel.